Kamer overweegt initiatief om beleggingseisen aan te scherpen — artikel bevat een betaalmuur

De huidige regels geven pensioenfondsen te veel ruimte om andere dan financiële belangen mee te wegen in hun beleggingsbeleid, vinden meerdere Kamerleden. Zij overwegen een initiatief om de eisen aan te scherpen.

Dat kwam gisteren naar voren tijdens een debat over pensioenonderwerpen in de Tweede Kamer. Dit voorjaar vroeg een ruime Kamermeerderheid in een motie het kabinet aanscherping van de toezichteisen en toezichtkaders te verkennen, met als doel dat pensioenfondsen in hun beleggingsbeleid altijd het realiseren van een koopkrachtig pensioen centraal stellen.

Volgens minister Van Hijum wees die verkenning uit dat de huidige wet- en regelgeving ‘er voor zorgt dat pensioenfondsen een financieel gezond en koopkrachtig pensioen nastreven voor hun deelnemers’ en is aanpassing niet nodig, schreef hij aan de Kamer. Voor het trekken van die conclusie ‘zijn de relevante voorschriften in de wet- en regelgeving over het beleggingsbeleid op een rij gezet en is hierover overleg gevoerd met DNB’, aldus Van Hijum.

Thierry Aartsen (VVD), Henk Vermeer (BBB) en André Flach (SGP), indieners van genoemde motie, en Edgar Mulder (PVV) plaatsen vraagtekens bij die conclusie. Zo vroeg Flach wat er nodig is opdat pensioenfondsen puur het financieel belang van deelnemers voor ogen houden en niet een ideëel doel nastreven.

Van Hijum kon hem en andere Kamerleden niet overtuigen dat het financieel belang van deelnemers altijd voorop staat. De minister zei dat financieel rendement ‘natuurlijk’ altijd voorop staat, maar dat pensioenfondsen ‘altijd maatschappelijke belangen’ moeten meewegen, ook omdat wet- en regelgeving dat steeds vaker vraagt. ‘Pensioenfondsenbesturen moeten die afweging zelf maken’, aldus Van Hijum, ‘Het is niet aan ons, aan mij als minister en aan u als Kamer, om op die stoel te gaan zitten.’

Verplichtstelling wringt

Bij die eigen afweging van pensioenfondsen wringt het, reageerde Aartsen. ‘Mensen worden door ons gedwongen bij die fondsen te zitten’, zei hij onder verwijzing naar de verplichtstelling. Het kan niet zo zijn dat pensioenfondsen namens al die verplicht aangesloten deelnemers ‘politieke boodschappen sturen’ aan het kabinet, samen met Extinction Rebellion om te stoppen met fossiele subsidies, aldus Aartsen, die hierover eerder dit jaar een opiniestuk schreef.

Van Hijum beloofde verslagen van de verkenning van de toezichtkaders te delen met de Kamer. Aartsen liet de mogelijkheid open dat hij zo alsnog overtuigd raakt dat het financieel rendement altijd voorop staat. Zo nee, ‘dan denk ik dat we als Kamer de handschoen maar moeten oppakken en dat ene zinnetje in de wet, waarin het gaat over de belangen van deelnemers, door fondsen zo uitgelegd dat we op lange termijn de wereld moeten redden, heel belangrijk, maar niet voor pensioenfondsen, maar moeten aanscherpen’. Dat zou volgens hem dan de volgende stap moeten zijn. Ook Flach, Mulder en Vermeer gaven aan nog niet tevreden te zijn over de uitleg van de minister.

Moratorium transitie

Bart van Kent (SP) herhaalde in het debat zijn bezwaren tegen de Wet toekomst pensioenen en toonde zich teleurgesteld dat PVV, NSC en BBB, partijen die tegen de wet zijn dan wel daar grote bedenkingen bij hebben, lijken te accepteren dat de transitie doorgaat. Hij wil nog vóór het kerstreces in een tweeminutendebat een voorstel indienen om te voorkomen dat de eerste fondsen daadwerkelijk overstappen in 2025 en de transitie een jaar stilleggen. In het begin van het debat leverde de inbreng van Van Kent een aanvaring op met Mulder van de PVV – Van Kent verweet hem, naast gebrek aan oppositie tegen de transitie, een gebrek aan pensioenkennis.

Van Kent stond in zijn oppositie gisteren alleen, al uitte Agnes Joseph (NSC) opnieuw haar zorgen over de pensioenwet en kaartte zij de ‘angstcultuur’ in de sector aan, ook aangesneden in een veelgelezen column van Adri van der Wurff op Pensioen Pro. Volgens Joseph zijn er velen in de sector die het mis zien gaan met de stelselherziening, maar houden die hun mond, onder meer uit angst hun baan te verliezen. Ook sprak ze schande van het aanbod van pensioenfondsen tijdens onderhandelingen over een nieuw kabinet om te investeren in de Nederlandse economie op voorwaarde dat de Wet toekomst pensioenen in stand blijft.

‘Nieuwe toeslagenaffaire’

Er is een nieuwe toeslagenaffaire in de maak, stelde Joseph, wat Aartsen een zware aantijging noemde. Voor Inge van Dijk (CDA) versterkte de boodschap van Joseph haar zorgen over de transitie. Van Hijum zei dat hij geen signalen uit de sector krijgt en noemde angst verhalen te delen ongegrond – er is altijd een luisterend oor op het ministerie. De minister beloofde te onderzoeken hoe pensioenfondsen in het herziene stelsel beter kunnen sturen op koopkracht en stuurt zijn bevindingen komend voorjaar naar de Tweede Kamer.

Van Dijk stond uitgebreid stil bij het hoorrecht. Onderzoeken die Sociale Zaken op verzoek van de Kamer liet uitvoeren bewijzen volgens haar dat dit in de praktijk tekortschiet. Een beetje mosterd na de maaltijd, klonk door in de reactie van Van Hijum, die wel het belang benadrukte te blijven luisteren naar deelnemers. In zijn reactie wees Van Hijum nadrukkelijk naar de rol van pensioenfondsen – zij nemen uiteindelijk het invaarbesluit en moeten zorgen dat dit evenwichtig is.