Het grootste gevaar voor de Nederlandse pensioenwereld is dat we blijven doormodderen met het huidige stelsel, vindt risicogoeroe Theo Kocken. ‘Je kunt risico’s managen zoveel je wilt, van een slecht ontwerp win je het nooit.’
Hoogleraar Fieke van der Lecq waarschuwt de pensioensector de problemen van het huidige stelsel niet te onderschatten. ‘Tegenstanders van veranderingen verdedigen iets dat ze niet hebben.’
Het Mars pensioenfonds is een buitenbeentje in Nederland dat dwars tegen de trend in een agressief beleggingsbeleid blijft voeren. ‘Ons model werkt bij de gratie van vertrouwen en een goede governance’, zegt cio Fred Nieuwland.
Hoogleraar Rob Bauer zet het Nederlandse pensioenstelsel graag af tegen buitenlandse voorbeelden. Hij ziet veel gepraat in de sector en weinig daadkracht. ‘Niet één bestuurder wil zijn leuke baantje kwijt.’
Steven Maijoor staat sinds 2011 aan het hoofd van Esma. De regels voor de financiële markten die deze Europese toezichthouder invoert en controleert, raken ook pensioenfondsen. ‘Het uitgangspunt is gelijke monniken, gelijke kappen’, aldus de voormalige AFM-directeur.
Te veel kortetermijnprikkels, te weinig aandacht voor de lange termijn. Het zijn de kernpunten die Else Bos op haar spiekbriefje heeft gezet. Want juist op de lange termijn liggen de kansen voor pensioenfondsen.
Cor Zeeman liquideerde als directeur pensioenfonds Alcatel-Lucent. Een hectische periode met een rechtszaak tegen het bedrijf, een aanwijzing van DNB en uiteindelijk de overgang naar PME.
De beleggingsindustrie staat aan de vooravond van grote veranderingen, voorspelt Paul Smith, ceo van het CFA Insitute, de vereniging van beleggingsprofessionals. ‘Vermogensbeheerders rekenen een te hoge prijs voor hun diensten.’
Het Heineken Pensioenfonds ziet niets in fiduciaire uitbesteding. Als een van de weinigen voert het fonds de fiduciair-beheertaken volledig intern uit. ‘Waarom zouden we een model vervangen, als dat goed werkt?’
Het is jammer dat het kabinet nu al kiest voor een overgang op een degressieve opbouw. Dat zegt René van de Kieft, de nieuwe directievoorzitter van MN. ‘De discussie over de doorsneepremie leidt af van de echte problemen.’
Voor het kleine Calpam Pensioenfonds (CPF) staat één ding vast: het wil zo lang mogelijk zelfstandig blijven. ‘Gezien onze financiële positie is het niet in het belang van onze deelnemers om ermee te stoppen. Alleen de gevolgen van een grote natuurramp of een oorlog zouden ons misschien van gedachten kunnen doen veranderen.’
Het invoeren van nieuwe vormen van keuzevrijheid kan leiden tot meer teleurstellingen en klachten bij deelnemers. Dat zegt Ombudsman Pensioenen Piet Keizer. Een aanscherping van de zorgplicht voor fondsen is dan wellicht nodig, meent hij.
Alleen als een systeem wordt opgezet dat tegenwicht biedt aan de overmoed en het kuddegedrag van mensen, kunnen we in de toekomst hopen op minder zeepbellen en crashes. Dat is de boodschap van Boom Bust Boom, een film van Cardano-oprichter Theo Kocken en Monty-Pythonlid Terry Jones.
Volgens René van de Kieft, vanaf morgen de nieuwe baas bij MN, zijn pensioenfondsen zo druk met de invoering van het nieuwe ftk, dat ze veel grotere risico’s uit het oog dreigen te verliezen. Zoals bij hun beleggingen in aandelen en obligaties.
Bij persoonlijke pensioenpotten met collectieve risicodeling is een minimale zekerheidsnorm nodig, evenals mogelijkheden voor een gegarandeerde uitkering. Dat zegt Henk van der Kolk, oud-voorzitter van FNV Bondgenoten. Het SER-voorstel kan dan een middenweg zijn tussen het nominale en het reële contract, meent hij. ‘Het is goed dat het laatste er niet is gekomen. De term casinopensioen was terecht.’
Ton Tekstra blikt terug op zijn rol als bestuurder bij PNO Media. Tekstra nam begin deze maand afscheid. ‘Het beleid van PGB om de werkingssfeer te verbreden was een belangrijke reden voor het afketsen van de fusie.’
Voorzitter Jan van Walsem moet na 12 jaar weg bij het pensioenfonds Schilders, op gezag van DNB. Hij had een verkeerde houding, kreeg hij te horen van DNB. ‘Ik was niet gedienstig genoeg.’
Een nieuwe pensioenregeling waarbij de deelnemer zelf kan kiezen voor garanties op het pensioen, of juist niet. Met die ‘hybride regeling’ wil Delta Lloyd de slag aan op de groeiende markt voor DC-pensioenen. ‘Dit kan de doorslag geven om naar DC te gaan,’ zegt directeur Leven Leon van Riet.
Hij is voorlopig nog even aan het 'ont-Eendragten', zoals hij het zelf noemt. Na tien jaar met ‘hart en ziel en dag en nacht’ met de bijzondere pensioenorganisatie te zijn bezig geweest, heeft directeur Philip Menco de deur van de kleine levensverzekeraar in Amsterdam in mei voor 't laatst achter zich dicht getrokken.
Systematisch nadenken over risicobeheersing, vasthouden aan een lange-termijnbeleggingsbeleid, durven instappen in lage beurzen. Dat is het geheim van een succesvol ondernemingspensioenfonds, zegt Loek Sibbing, voormalig directeur van Univest. ‘Het huidige nominale contract maakt dat soms moeilijk.’
Een Nederlands pensioenfonds dat naar België verhuist, moet gewoon de Nederlandse rekenrente gebruiken, zegt de Belgische toezichthouder FSMA. ‘Wie denkt dat hij hier 6% kan krijgen, heeft de klok horen luiden, maar weet niet waar de klepel hangt.’
De huidige consolidatietrend onder pensioenfondsen is nog maar het begin. Op den duur komt er één basisregeling inclusief de AOW, uitgevoerd door een handjevol grote pensioenfondsen, voorspelt Ton Berendsen, senior partner bij Deloitte en voormalig directielid bij ABP/APG.
Het CNV wil de doorsneepremiesystematiek aanpassen aan veranderingen op de arbeidsmarkt. Verder wil de bond zelfstandigen verplichten te sparen voor pensioen. Dit zijn de twee belangrijkste punten die CNV-bestuurder Willem Jelle Berg vorige week presenteerde.
Nederland moet niet verbaasd zijn dat pensioenfondsen naar België verhuizen. Dat is een gevolg van verkeerde keuzes, zowel binnen Nederland als op Europees niveau, zegt pensioenjurist Eric Bergamin. ‘Binnen tien jaar blazen we ons stelsel op, als we zo doorgaan.’
Sinds een paar jaar zet de Pensioenfederatie in op meer transparantie over uitvoeringskosten in jaarverslagen. De koepelorganisatie toont zich in elke evaluatie dik tevreden, maar een kritische noot van toezichthouder DNB zorgde begin dit jaar voor zure gezichten.
Metaalfonds PMT probeerde onder een korting van 0,4% uit te komen, maar haalde nul op het rekest bij DNB. Guus Wouters, directeur van PMT, vindt het nog steeds een nodeloze exercitie. 'Zonde van de uitvoeringskosten.'
Hoe kan een pensioenfonds garanties geven en tegelijk rendement maken? Dat grote dilemma is niet binnen een balans van een pensioenfonds op te lossen, zegt de Canadese pensioengoeroe Keith Ambachtsheer. ‘Splits de fondsen in tweeën.’
Staatssecretaris Jetta Klijnsma verraste vriend en vijand met haar keuze voor één pensioenvorm. Of dit besluit het pensioenstelsel ook toekomstbestendig zal maken, valt echter nog te bezien.‘Je zult altijd onder constructie zijn. En dat is helemaal niet erg.’