Als kan worden voorkomen dat mensen te veel opzij leggen voor hun oude dag doordat ze sparen via hun eigen woning én hun pensioenfonds, leidt dat tot substantiële welvaartswinst. Een belangrijk argument om hier snel werk van te maken.
Afschaffing van de doorsneesystematiek is alleen realistisch als de overheid een deel van de overgangskosten betaalt. Die kosten moeten bovendien over een langere periode, zeg 25 jaar, worden uitgesmeerd.
In de pensioensector wordt veelal positief gereageerd op het plan van het kabinet om de verplichtstelling te koppelen aan een pensioenregeling, in plaats van een uitvoerder. De Pensioenfederatie denkt dat met name middelgrote bedrijfstakfondsen hiermee geholpen zijn.
Nederland kan beter overstappen naar een volledig dc-stelsel. En als er toch wordt vastgehouden aan een systeem met db-elementen, dan moet het alternatief voor de doorsneesystematiek er anders uitzien dan de regering nu voorstelt.
Bij persoonlijke pensioenrekeningen met collectieve risicodeling is het aantal mogelijkheden om daadwerkelijk risico’s te delen beperkt. Risico’s delen met toekomstige generaties is sowieso geen goed idee, omdat die deelnemers geen invloed kunnen uitoefenen op de afspraken.
Politieagenten staken nu alweer enige tijd tegen de versobering van hun aanvullend pensioen, dat ze opbouwen bij ABP. Maar volgens Stefan Lundbergh (Cardano) kunnen de dienders beter pleiten voor hun eigen pensioenfonds.
Het afschaffen van de doorsneepremie is helemaal niet nodig, schrijft actuaris Adri Jansen. Volgens hem vindt er in de praktijk amper subsidie plaats van jong naar oud. Ook werknemers die op hun veertigste als zzp’er beginnen, hebben veel minder nadeel dan nu vaak wordt verondersteld.
De hoofdlijnennota over de toekomst van het pensioenstelsel was het sluitstuk van het afgelopen parlementaire jaar. Het komende jaar moeten de geschetste contouren vastere vorm aannemen. Voor Alexander Rinnooy Kan, senator namens D66, is dat vervolg de komende tijd ‘heel belangrijk’.
Tweede-Kamerleden Carola Schouten (ChristenUnie) en Elbert Dijkgraaf (SGP) zijn tevreden dat het kabinet de doorsneesystematiek wil afschaffen, al was meer duiding over de oplossing voor de overgang naar een ander premiesysteem welkom geweest.
Een snelle transitie naar de persoonlijke pensioenrekening (ppr) is mogelijk, schrijven Lans Bovenberg en Jop Versteegt, als daarvoor het algemeen pensioenfonds (apf) wordt benut en de introductie wordt losgekoppeld van de invoering van degressieve opbouw.
Compensatie via het pensioenfonds of de aow? En per leeftijdsgroep of op individuele basis? Er zijn vele manieren om een andere invulling van de doorsneesystematiek te compenseren. ‘Al moeten (toekomstige) werknemers én gepensioneerden wel water bij de wijn doen om tot een oplossing te komen.’
De richting die het kabinet wil inslaan met het pensioenstelsel krijgt van veel kanten steun. Maar de uitwerking moet nog beginnen en pas dan zal blijken welke kant het echt op gaat. De eerstvolgende stap van de regering is een werkprogramma met meer duidelijkheid over het afschaffen van de doorsneesystematiek.
Automatische deelname, hogere inleg, lagere kosten en beperkte keuzevrijheid zijn volgens Steven Charlton belangrijke voorwaarden voor een goed werkend dc-systeem. Maar er moet daarnaast veel meer aandacht zijn voor de uitkeringsfase, vindt Charlton, dc-manager Europa van Vanguard.
Risicodeling en herverdeling roepen lastige vragen op bij de transitie naar een nieuw pensioenstelsel, zo bleek uit de keynote address van Onno Steenbeek. John Smolenaers stelde voor eerst een ‘stip op de horizon’ te zetten en dan te kijken op welke transitievragen antwoord nodig is.
‘Een goed plan’, ‘nog te vroeg om te steunen’ en ‘een kortzichtige visie op de doorsneepremie’. Dit zijn zomaar wat reacties op het pensioenplan dat ouderenorganisaties vorige week presenteerden voor een persoonlijke beleggingsrekening.
Het invoeren van nieuwe vormen van keuzevrijheid kan leiden tot meer teleurstellingen en klachten bij deelnemers. Dat zegt Ombudsman Pensioenen Piet Keizer. Een aanscherping van de zorgplicht voor fondsen is dan wellicht nodig, meent hij.
Volgens Mathijs van Gool (directeur pensioenfonds SCA) is de Nationale Pensioendialoog uitgelopen op het neerzetten van visies van belangengroepen die vooral bezig zijn met de korte termijn. Maar daardoor is één van de belangrijkste wensen van pensioendeelnemers over het hoofd gezien.
Het weerstandsvermogen dat een Algemeen Pensioenfonds (apf) moet aanhouden is lager dan eerder gevreesd, maar roept wel nog vragen op. Zo is onder meer onduidelijk wat het betekent als een apf met een hoger risicoprofiel een grotere buffer moet hebben.
Een bittere pil voor de deelnemers. Zo noemen verzekeraars en ppi’s het uitstel van de wet die het mogelijk moet maken om bij premieovereenkomsten door te beleggen na pensioendatum. Toch is er ook begrip voor het besluit van staatssecretaris Klijnsma.
Volgens Niels Kortleve (PGGM), Jeroen Kemperman (Zilveren Kruis Achmea) en John Stevens (CZ) blijft de discussie over en de aanpak van pensioen, wonen en zorg vaak steken in goede intenties. Zij pleiten voor projecten die op grote schaal werken en voor onderzoek naar het flexibel inzetten van pensioenkapitaal en/of het eigen huis.
Met inkomensafhankelijke opbouwpercentages bereiken laagopgeleiden eerder hun ambitieniveau en dat is rechtvaardiger, schrijven Anouk Bollen-Vandenboorn en Elianne Janssen. Wel moeten de percentages gekoppeld worden aan de pensioengrondslag en niet aan de belastingschijven.
Als wettelijke belemmeringen worden weggenomen, zou een partij als Facebook voor radicale innovatie in de pensioenwereld kunnen zorgen, schrijft John Smolenaers. Met hun grote database kunnen zij collectieven samenstellen en de klanten directer benaderen dan pensioenfondsen of verzekeraars.
Na alle veranderingen, wijzigingen en verbeteringen is de sector toe aan rust en gewenning, meent Ruud Spuijbroek. Alle veranderingen zijn kostbaar en brengen de deelnemer in verwarring, waarschuwt hij. ‘We moeten het dak van het pensioenhuis repareren als de zon schijnt, niet als de regen met bakken naar beneden komt.’
Hypotheken laten aflossen met pensioengeld kan juridisch wel, maar het is geen zinvol plan. Betere ideeën zijn het aanwenden van pensioengeld bij pensionering voor woningaanpassingen, of het collectief gebruiken van pensioengeld voor zorguitgaven. Dat blijkt uit het onderzoeksrapport ‘Pensioengeld bestemmen voor wonen en zorg’ van Epaz.
Bij persoonlijke pensioenpotten met collectieve risicodeling is een minimale zekerheidsnorm nodig, evenals mogelijkheden voor een gegarandeerde uitkering. Dat zegt Henk van der Kolk, oud-voorzitter van FNV Bondgenoten. Het SER-voorstel kan dan een middenweg zijn tussen het nominale en het reële contract, meent hij. ‘Het is goed dat het laatste er niet is gekomen. De term casinopensioen was terecht.’
Keuzevrijheid in de pensioenwereld levert een veel complexere verzameling problemen op dan veel participanten in de discussie, zeker politici, zich lijken te realiseren. Dat schrijft Sweder van Wijnbergen, die vier categorieën lastige problemen onderscheidt.
Meer transparantie en maatwerk bij pensioen in de tweede pijler is nodig gezien de drastische veranderingen op de arbeidsmarkt, vindt SER-voorzitter Mariëtte Hamer. De variant voor het pensioenstelsel met eigen pensioenpotjes en collectieve risicodeling die de SER verder gaat verkennen, moet daarin voorzien. Garanties dat de verkenning tot een antwoord leidt, zijn er niet.
Het is fijn dat er binnenkort doorbelegd mag worden na pensioendatum in dc-regelingen. Maar dc-regelingen zouden nog veel beter kunnen, als de premie voor alle leeftijden gelijk werd, stellen Robeco, Rabo PGGM PPI en Lane Clark & Peacock (LCP). Het pensioenresultaat zou dan 20 tot 30% beter kunnen zijn.
Afschaffing van de doorsneepremie hoeft de verplichtstelling van pensioenregelingen niet in gevaar te brengen. Het is dan wel zaak die overgang goed te onderbouwen en de benadeelden te compenseren. Dat stelt Netspar in het onlangs verschenen rapport.
Onder meer de Pensioenfederatie en het Verbond van Verzekeraars staan positief tegenover verder onderzoek naar eigen pensioenpotjes met collectieve risicodeling. De Pensioenfederatie hoopt dat staatssecretaris Klijnsma het voortouw neemt.