Projectleider Tom Rutten van de TechTron Groep heeft geluk gehad vandaag. Het heeft niet geregend. Twee monteurs van het installatiebedrijf zijn op deze grauwe herfstdag niet voor niets in alle vroegte van Veenendaal naar Arnhem gereden. Het is twee uur en het werk zit er bijna op. De steiger is al afgebroken.
Vanmorgen hebben de monteurs negen zonnepanelen op het dak van een huurwoning in de Biljoenstraat gemonteerd. Ze hoeven alleen binnen nog de omvormer aan te sluiten op de meterkast en dan kunnen ze terug.
Op het dak van de buren liggen al een paar weken negen zonnepanelen te glimmen. ‘We wilden direct dit huis ook doen, maar dat ging niet door vanwege de regen. Als je meerdere daken kunt doen op een dag, kun je je mensen efficiënter inzetten’, aldus de projectleider.
TechTron is een van de installateurs die in opdracht van het Pensioenfonds Metaal & Techniek (PMT) huurwoningen voorziet van zonnepanelen. Die huizen zijn zelf ook eigendom van PMT, met ¤ 55 mrd aan vermogen het derde pensioenfonds in Nederland. Het fonds heeft een omvangrijke portefeuille vastgoedbeleggingen, waar de huizen onderdeel van zijn. De werknemers van installatiebedrijven zoals TechTron bouwen bij dit fonds hun pensioen op.
PMT is het eerste pensioenfonds dat op deze wijze een direct verband legt tussen de ondernemingen in de eigen sector en de verduurzaming van de beleggingsportefeuille. Andere fondsen maken ook werk van maatschappelijk verantwoord beleggen en duurzaamheid (zie kader), maar schakelen daarbij niet de premiebetalende werkgevers en werknemers in. Meestal is dat ook niet mogelijk.
‘Het mes snijdt aan vele kanten’, zegt Rutten. ‘Wij hebben door dit project extra werk. De bewoners zijn minder kwijt aan elektriciteitskosten en de huizen van het pensioenfonds worden meer waard.’ Er is ook nog een minder zichtbaar effect: de uitstoot van CO2 wordt teruggedrongen.
De panelen worden gefinancieerd door het fonds, maar door de bewoners terugbetaald met een huurverhoging. Om de bewoners van het idee te overtuigen, is soms lastig, concludeert Rutten. In de Biljoenstraat, niet vernoemd naar het bedrag maar naar een kasteel in Velp, hebben slechts twee bewoners gekozen voor zonnepanelen. ‘Duidelijk minder dan in andere wijken’, zegt Rutten die ook betrokken is bij projecten in Nijmegen, Hilvarenbeek en Eindhoven.
Dat de bewoners van deze Arnhemse wijk minder interesse hebben, werd al duidelijk op de informatieavond in mei in het nabijgelegen Golden Tulip Hotel. Slechts drie buurtbewoners hadden de moeite genomen naar de presentaties van verhuurder Roordink en TechTron te komen luisteren. ‘Sommige mensen reageren wantrouwig’, zegt Rutten. ‘Ze geloven niet dat het echt voordelig voor ze zal uitpakken. Sommigen zeggen dat ze de huurverhoging niet kunnen opbrengen.’
Toch zijn de voordelen voor de bewoners zonneklaar: de opbrengst van de zonnepanelen in de vorm van een lagere elektriciteitsrekening is hoger dan de huurverhoging. De huur stijgt met 75% van de besparing. Bij negen panelen zoals in de Biljoenstraat valt de stroomrekening cicra ¤ 37 lager uit. De huur stijgt met ¤ 27,75. Per maand verdient de bewoner ruim ¤ 9.
De PMT-aanpak maakt ook voor huurders zonne-energie mogelijk. Die kunnen dat in tegenstelling tot huiseigenaars niet zelf realiseren. Het is bijvoorbeeld niet zeker of de huurder lang genoeg in de woning blijft om de investering van ruim ¤ 3000 terug te verdienen. Behalve PMT zijn tal van woningcorporaties bezig vergelijkbare constructies aan te bieden aan hun huurders. In theorie kunnen zo tienduizenden woningen worden voorzien van zonnepanelen.
De kans dat de huurder er bij inschiet, is nihil. ‘Wij hebben als bedrijf een opbrengstgarantie afgegeven’, zegt Rutten. ‘Als de opbrengst van de panelen minder is dan een bepaald gemiddelde gaan we kijken wat er aan de hand is.’
De daken in Arnhem zijn onderdeel van een veel groter project van PMT, het verplichte sectorpensioenfonds voor loodgieters, garagebedrijven en installateurs. Het fonds is begonnen met de verduurzaming van de Nederlandse woningen waarin het belegt.
‘We worden als pensioensector aangesproken op onze maatschappelijke rol’, zegt Inge van den Doel, hoofd vermogensbeheer bij PMT. ‘De politiek vraagt ons meer in Nederland te beleggen en een grotere rol te spelen bij de verduurzaming van de samenleving. Pensioenfondsen kunnen dat doen, maar wij letten in de eerste plaats op de juiste verhouding tussen rendement en risico. Het geld van onze deelnemers goed beleggen, is onze hoofdtaak.’
PMT heeft dit project zonder overheidsbemoeienis opgezet. ‘We geloven dat dit soort projecten meer kans van slagen heeft als ze voortkomen uit de markt. Vandaar dat we installatiebedrijven, verhuurders, uitvoerder MN en adviesbedrijven hebben samengebracht om de verduurzaming van het woningbestand aan te pakken’, aldus Van den Doel.
Het fonds heeft € 1,5 mrd belegd in Nederlands vastgoed. Bijna de helft bestaat uit huurwoningen. In totaal bezit het fonds circa 4500 woningen.
Een van de ambities is om bijna een kwart van de woningen voor 2020 te voorzien van zonnepanelen. Onderzoek door energiebureau Atrivé heeft uitgewezen dat bijna 2000 woningen in aanmerking komen voor zonnepanelen. Daarvan hoopt PMT dat de daken van 1200 huizen vóór 2020 voorzien zijn van zonnepanelen.
De grote uitdaging is de huurders te overtuigen van de voordelen. Zonder hun instemming mag de verhuurder geen zonnepanelen aanbrengen op de woning. Dat kan alleen bij woningen die leeg komen te staan omdat de bewoners verkassen. Als een woning leeg komt te staan omdat de huurders verhuizen, komen er standaard zonnepanelen op het dak te liggen.
Zowel verhuurders als installatiebedrijven trachten enthousiasme te wekken voor zonne-energie. Grontmij en Roordink Vastgoed, twee verhuurders van woningen van PMT, organiseren samen met installatiebedrijven die meedoen aan het project informatieavonden.
‘Als we ergens zonnepanelen hebben geïnstalleerd, doen we flyers in de bus bij de huizen in de buurt. Het helpt als mensen kunnen zien dat het werkt. Een enthousiaste bewoner kan zijn buurman weer overtuigen.’ zegt projectleider Rutten. ‘Een lege woning als demowoning gebruiken, werkt ook goed.’
Volgens Rutten is het informeren van de bewoners een kwestie van ervaring opdoen. ‘We wisselen ervaringen uit met andere installatiebedrijven binnen EcoNed.’ EcoNed is de duurzame tak van ElectroNed, het samenwerkingsverband dat de tender voor de installatie van de zonnepanelen heeft binnen gesleept. Bij dit netwerk zijn veertig bedrijven aangesloten. TechTron is met 60 medewerkers een van de grotere aangesloten ondernemingen. De deelnemende bedrijven zijn geselecteerd door een bureau dat geen banden heeft met PMT.
Pensioenfonds PMT heeft parallel nog een project lopen gericht op de verduurzaming van het woningbestand. Het komende jaar wil het pensioenfonds bijna de helft van de woningen (2247 huizen) energiezuiniger maken door de installatie van een nieuwe HR-ketel en isolatie van de woningen.
‘Het gaat om woningen uit de jaren zestig en begin jaren zeventig met een energielabel D, E, F of G. Die worden van dubbel glas voorzien en volledig geïsoleerd. Gemiddeld hebben ze na die ingreep energielabel B’, zegt Van den Doel.
PMT heeft berekend dat de verduurzaming leidt tot een gemiddelde besparing per woning van bijna twee tientjes. De huurverhoging is de helft daarvan. Huurders zijn per saldo ¤ 120 per jaar beter af. De huur van de woningen is gemiddeld ¤ 625 per maand.
Volgens Van den Doel blijven de woningen door deze ingrepen aantrekkelijk voor (nieuwe) huurders. Voor PMT betekent dit dat het vastgoed huurpenningen blijft opleveren. Het pensioenfonds verdient de investering van zo’n ¤ 8000 per woning terug door de hogere huurinkomsten.
Het verschil met het zonnepanelenproject is dat isolatie per complex wordt aangepakt. Het al dan niet plaatsen van zonnepanelen is een individuele beslissing van de huurder. Verduurzaming van een complex, dat meestal bestaat uit een paar straten, gaat pas door als ten minste 70% van de bewoners instemt met deze ingreep.
Inmiddels zijn 434 woningen geïsoleerd en voorzien van een nieuwe HR-ketel. Bij vijf woningcomplexen, die samen goed zijn voor 236 huizen, lukte het niet voldoende huurders over de streep te trekken.
Beide projecten moeten volgens PMT leiden tot 2500 extra manjaren werk voor de installateurs. ‘Deze opdrachten komen bovenop het werk dat we gewoonlijk doen’, beaamt Rutten. Gemiddeld rekent hij twee mandagen per dak. ‘De afgelopen weken hebben we 17 daken gedaan.’ Rutten verwacht ten minste 100 daken te kunnen aanpakken in het kader van het PMT-project.
Het project levert Rutten ook extra werk op. ‘Ik ga straks door naar Hilvarenbeek om daar een presentatie te geven op een voorlichtingsavond.’ Een paar dagen later laat Rutten weten dat zes gezinnen de bijeenkomst hebben bezocht. Er waren veertig huurders uitgenodigd. ‘Ik verwacht dat een aantal bezoekers voor de panelen zal kiezen’, aldus Rutten. ‘Met name de jongere gezinnen reageerden enthousiast.’
U moet ingelogd zijn en een geldig abonnement hebben om een reactie te plaatsen.