Marc Heemskerk sloot vorige maand het congres van Pensioen Pro af met de volgende speech. Na zijn verhuizing naar Twente heeft hij zich verdiept in de pensioendenkbeelden van Twentenaar Pieter Omtzigt.
Zo’n twee jaar geleden ben ik weggegaan uit de Randstad. Mijn vrouw wilde graag paarden aan huis en ik wilde weg van Schiphol. We zijn naar Twente verhuisd. En uiteraard wil je je graag aanpassen, dus ik heb geprobeerd de Twentenaar een beetje te begrijpen, om zo beter te kunnen integreren in het Twentse.
En ik moet zeggen, tot op heden is het nog niet gelukt.
Het gaat natuurlijk niet om aanpassen aan normale lokale gewoontes, maar om de pensioendenkbeelden in Twente. Die worden vertolkt door onze Twentse held Pieter Omtzigt, met inmiddels steun van mijn gewaardeerde mede-Actuaris van het Jaar Agnes Joseph. Beiden waarschuwen voor het nieuwe stelsel. Ik wil een aantal van die waarschuwingen met u doornemen.
Gokken
De eerste waarschuwing is dat we gaan gokken met €1.500 mrd, de opgebouwde pensioenpot. Ik dacht hellup, waar gaat dat geld dan heen in het nieuwe stelsel? Maar na wat rekenen bleef er toch ook in het nieuwe stelsel €1.500 mrd over.
Toen dacht ik, misschien gaan we het wel verkeerd verdelen en krijg ik niets. Maar dat valt reuze mee, er komt een veilige standaardmethodiek en we mogen maar een beetje met geld schuiven, 5% vrijheid.
Raken we het geld dan eerder kwijt in het nieuwe systeem? Ook niet. Gepensioneerden worden beschermd via een solidariteitsreserve met kortingskans bijna nul, dus zij zijn beschermd. En ook voor actieven, met een beleggingstijd van veertig jaar, is het lastig om verlies te lijden over zo’n periode. Ik ben denk ik de enige Nederlander met een negatief aandelenrendement sinds 2000, maar ik had dan ook alleen World Online in mijn portefeuille. Dus gokken met €1.500 mrd valt reuze mee, maar misschien is gokken gewoon Twents voor beleggen? Ik beheers het dialect nog niet zo goed.
Te optimistisch
Dan wat andere waarschuwingen vanuit NSC: ‘De sommen die we maken zijn vermoedelijk veel te optimistisch.’ Daar ben ik het helemaal mee eens. Maar drie letters gaan ons beschermen. Iemand enig idee? Juist, de FNV, AVV, CNV of welke vakbond waar u dan ook in gelooft.
Als je zegt dat alles goed komt, omdat je optimistisch rekent en dan maar 10% premie inlegt in plaats van 30%, ben je fout bezig. Maar daar zal de vakbond een stokje voor steken. En tot op heden loopt het best goed, de premie in het nieuwe stelsel is meestal gelijk aan het oude stelsel, soms zelfs wat hoger vanwege vermeend hoger risico.
En als je zegt dat compensatie doorsneesystematiek bijna niet hoeft, omdat het vanzelf wel goedkomt met beleggingsopbrengsten, ben je ook niet goed bezig. Maar ook daar trapt een beetje vakbondsbestuurder niet in.
Dus optimistisch rekenen is niet verboden, zolang je er maar niet naar handelt, zoals met een premieverlaging. Je hoeft niet te kijken naar een goedweer- of mediaan scenario. Je kijkt met name naar het slecht-weerscenario. Net de echte wereld. Als je de deur uit gaat, kijk je naar de regenvoorspelling of je een paraplu nodig hebt, een mediane bewolkte dag is weinig interessant.
Variabel
Dan de individuele instemming. Is die nodig omdat we naar variabele uitkeringen gaan? Natuurlijk niet, maar de angst zit er goed in bij de term variabel.
Zou een gepensioneerde wel weten dat de huidige uitkering veel variabeler is? Een solidariteitsbuffer die alleen maar pensioengerechtigden hoeft te beschermen tegen jaar-op-jaar dalingen is veel effectiever dan het huidige vereist eigen vermogen, dat iedereen moet beschermen door een hele technische voorziening op 104% te houden. En waarom individuele instemming? Waarom niet vertrouwen op al die geleerden en een Kamer die met twee derde meerderheid de Wtp heeft aangenomen. Ik pleit zelf voor het laatste: laat de wijzen beslissen. Ook daarover denkt Twente anders, wat ik graag onderbouw.
Ik vond na mijn emigratie dat ik op klompen moest leren lopen en brak binnen een maand mijn hand bij een val. Het genas redelijk, maar nog steeds kan ik hem niet helemaal goed bewegen. Ik vroeg de specialist uit Almelo wat ik moest doen: nogmaals opereren, of niet. Hij noemde het woord risico en legde de beslissing bij mij neer. Ik heb het maar zo gelaten, geen operatie, maar had zo graag gewild dat hij voor mij beslist had. Dan beslis ik wel over zijn pensioen.
Als adviseur durf ik heel goed de verantwoording te nemen voor de overgang naar het nieuwe stelsel. De bangmakerij voor het onbekende is ongegrond. De basis is goed, ontzettend veel werk nu, maar over vijf jaar kijkt men, hopelijk ook vanuit Oost-Nederland, trots terug op wat we nu hebben uitgedacht.
Ik zie in het nieuwe pensioenstelsel wappe, dosse en greuts, ofwel hoop, lef en trots voor iedereen die het Twents niet machtig is. Dank u voor uw aandacht.
Marc Heemskerk werkt bij Mercer.
Dit artikel is op 7 oktober, op verzoek van de auteur, aangepast. De kortingskans voor gepensioneerden is bijna nul, niet nul.
U moet ingelogd zijn en een geldig abonnement hebben om een reactie te mogen plaatsen.