Vijf opties voor aanbieden vaste uitkering in flexibele regeling — artikel bevat een betaalmuur

Pensioenfondsen die overstappen naar een flexibele premieregeling, moeten reeds gepensioneerde deelnemers de keuze voorleggen van een vaste uitkering. Een collectief contract lijkt vooral voor grote fondsen de beste optie.

Dat beeld schetste Lennaert van Anken, directeur buy-outs bij Zwitserleven in een druk bezochte sessie op het Focuscongres van Pensioen Pro vorige week. Deelnemers die op het transitiemoment gepensioneerd zijn, moeten binnen maximaal een jaar na de transitie van hun fonds een aanbod krijgen voor een vaste uitkering als alternatief voor de variabele uitkering in de collectieve uitkeringsfase van het fonds. Zij kunnen dan een keuze maken.

Fondsen hebben vijf mogelijkheden om deze eenmalige exercitie uit te voeren, aldus Van Anken. Bij de eerste twee voert het pensioenfonds de vaste uitkering zelf uit, met het onderlinge verschil dat een pensioenfonds het daaraan verbonden risico kan verzekeren met een buy-in-contract. Behalve de operationele belasting in de vorm van een dubbele administratie betekent het voor een fonds ook dat voor de vaste uitkering volgens de wet een buffer moet worden aanhouden. Bij een buy-incontract zal die rond de 1% zijn, bij uitvoering in eigen beheer conform het beleggingsbeleid van het fonds. ‘Dat is in beginsel dood geld’, stelt Van Anken.

Verder zijn er twee opties bij een verzekeraar met een collectief karakter. Een contract met een verzekeraar waarbij alle gepensioneerden (op het moment van invaren) die een vaste uitkering bij die verzekeraar willen, collectief worden overgedragen. Of een contract waarbij het pensioenfonds en de verzekeraar een mantelovereenkomst sluiten, die er voor zorgt dat de gepensioneerden gebruik kunnen maken van speciaal afgesproken tarief.

Tot slot is er de mogelijkheid dat de gepensioneerde het helemaal zelf moet doen en op individuele basis gaat shoppen bij verzekeraars voor een vaste uitkering. Van Anken geeft aan dat gepensioneerden bij een collectieve oplossing ook altijd het recht hebben zich daaraan te onttrekken om zelf het shoprecht uit te oefenen. Dit recht is er niet in het geval een pensioenfonds de vaste uitkering zelf uitvoert.

Inventariseren

Het is volgens Van Anken zaak dat pensioenfondsen bij hun gepensioneerden goed inventariseren wat de behoeften zijn om zo tot een keuze te komen. ‘Mijn indruk is dat fondsen daar nog niet heel actief mee bezig zijn. Als je het beeld niet helder hebt, weet je ook niet of er genoeg belangstelling is voor een collectief contract, zodanig dat het financieel gunstig uitpakt.’

Een collectief contract met één verzekeraar is namelijk de meest gunstige optie, zegt Van Anken. ‘Je kunt profiteren van schaalvoordelen waardoor de tarieven per deelnemer lager worden en de uitkeringen dus hoger. Belangrijk is ook dat er geen leeftijdsplafond geldt voor de gepensioneerde deelnemers om mee te doen.’ Een 94-jarige deelnemer kan ook kiezen voor een vaste uitkering, bevestigde Van Anken na een vraag uit de zaal.

In een toelichting naderhand geeft Van Anken aan dat bij ‘voldoende schaal’ vooral naar het bedrag van het pensioenvermogen wordt gekeken en iets minder naar het aantal deelnemers, hoewel dat op de achtergrond wel meespeelt. ‘Bij bedragen tussen de €30 en €50 mln heb je voldoende omvang om goed gebruik te maken van de voordelen van de collectieve optie.’ Als voorbeeld noemt hij een contract dat Zwitserleven met Aon afsloot dat vergelijkbaar is met de contracten voor fpr-fondsen na invaren. Het ging daarbij om een vermogen van €58 mln en 168 deelnemers.

Op dit moment zijn voor zeventigplussers op de verzekeringsmarkt geen producten voorhanden die voorzien in een levenslange vaste uitkering. Voor de eenmalige vaste-uitkering-operatie voor de gepensioneerden van de fpr-fondsen gaat dat, als het aan Zwitserleven ligt, veranderen. ‘Wij zullen voor deze wettelijke afspraak geen leeftijdsplafond hanteren in de collectieve variant’, betoogt Van Anken. ‘We zijn voornemens om dit ook niet te doen bij de deelnemers die individueel gebruik maken van het shoprecht.’

Hoe hoog wordt de uitkering?

Het ankerpunt voor de toekomstige vaste uitkering is voor de meeste gepensioneerden de huidige uitkering binnen het fonds onder de oude regeling. Het is volgens Van Anken zeer wel mogelijk dat die vaste uitkering in het begin hoger zal zijn, dan zowel de huidige uitkering als de startuitkering in de collectieve uitkeringsfase van de nieuwe flexibele regeling. ‘Dat komt doordat je in de vaste uitkering uiteraard geen rekening hoeft te houden met het opwaarts potentieel. Daarnaast zie je in de uitkering dat de gepensioneerden hun deel in de buffer van het fonds meekrijgen en wellicht ook hun deel in de operationele kostenvoorziening.’

Over dat laatste is het laatste woord in Den Haag nog niet gezegd, tekent hij daarbij aan. ‘Het meenemen van de kostenvoorziening lijkt nu nog niet toegestaan, maar in de wet staat niet op welk moment je de voorziening vaststelt. Je kunt bijvoorbeeld in de voorziening alleen uitgaan van de deelnemers die blijven in de collectieve uitkeringsfase. Het is ook niet logisch dat een fonds een voorziening treft voor een deelnemer die er direct na invaren niet meer is.’

Behalve de deelnemers die op het moment van invaren gepensioneerd zijn, zal het fonds ook moeten gaan nadenken over de aankomende gepensioneerden, die op de pensioendatum ook de optie voor een vaste uitkering krijgen voorgelegd. In het geval een fonds voor een collectieve regeling heeft gekozen, zou een voor de hand liggende route een mantelovereenkomst zijn, meent Van Anken. ‘De nieuwe gepensioneerden kunnen dan meeprofiteren van de al aanwezige schaal. Het zou toch wat wrang zijn als de nieuwe gepensioneerden er qua uitkering bekaaider vanaf zouden komen dan de huidige.’

De eerste fondsen die overstappen naar een flexibele premieregeling zijn de beroepsfondsen voor de fysiotherapeuten en dierenartsen, beide 1 juli aanstaande. De fondsen reageerden niet op vragen over hun beleid voor de vaste uitkering voor gepensioneerden.