Hoe besturen we het pensioenfonds na de transitie?

Veel discussies over de Wtp gaan over evenwichtig en beheerst invaren. Er is echter ook aandacht nodig voor hoe er na de transitie bestuurd moet worden, en welke informatie daarvoor nodig is, schrijft Anne Laning.

Het is 2028. Zowel het fonds waar ik bestuurder ben, als het fonds waar ik deelnemer ben, zijn al enige tijd over naar de Wtp. Het invaren is een succes geworden, de deelnemers zijn tevreden over de hogere uitkering, de onrust die op sociale media rondging bleek afkomstig van een verwaarloosbaar kleine groep. En ook die is rustig, nu blijkt dat financiële opzet robuust is en de bangmakerij onnodig was. Vandaag staat in het teken van het voorbereiden voor de volgende bestuursvergadering.

Voordat ik de app met de vergaderstukken open, kijk ik eerst even in de app van het fonds waar ik deelnemer ben. Ik zie dat mijn werkgever gisteren de premie betaald heeft, ik zie dat het rendement bijgeschreven is, de nieuwe indicatieve uitkering voor als ik over veertien jaar met pensioen ga is heel licht gestegen. Mooi.

Even kijken naar de grootste beleggingen. Dat zijn nog de bekende namen. Geen spannende ontwikkelingen dus, dit geeft vertrouwen. Prettig dat ik dit 24/7 kan raadplegen, het geeft aan dat mijn fonds de data-architectuur goed op orde heeft.

Dashboard

In de vergaderapp kijk ik als eerste naar het dashboard met managementinformatie. Dat is nieuw sinds de overgang naar de Wtp. Het projectteam heeft hier goed werk geleverd, en dat naast alle voorbereidingen voor de beheerste transitie. Goed dat we hier al vóór het invaren aandacht voor hadden. Onze rol als bestuur is immers flink veranderd bij de overgang.
We hebben een aantal nieuwe performance-indicatoren, die ons een goed beeld geven over het behalen van onze strategische en operationele doelstellingen.

Het aantal contactmomenten met deelnemers gesplitst naar levensfase (nieuwe deelnemers, doorlopende deelnemers, vertrekkende deelnemers, pensionerende deelnemers): geen bijzonderheden.

Hoeveel jaar we uitkeringen kunnen blijven aanvullen met de huidige solidariteitsreserve? Helaas hadden we in het eerste jaar na invaren een negatief overrendement, zodat we de uitkeringen vanaf het tweede jaar moesten aanvullen. De solidariteitsreserve is echter goed gevuld bij invaren, en dit kengetal geeft nu aan dat we deze aanvulling nog twaalf jaar kunnen volhouden. Inmiddels is het overrendement dit jaar weer positief, zodat waarschijnlijk volgend jaar de aanvulling uit de solidariteitsreserve niet meer nodig is.

Datakwaliteit

Datakwaliteit: dit is de grote winst van het datakwaliteitsprogramma dat we in het jaar voor invaren hebben gedraaid. Daar kwamen zoals verwacht slechts een handjevol correcties uit naar voren, maar we hadden vroeger geen periodieke rapportage over datakwaliteit. Nu wel, en we kunnen zien dat de acties die hieruit voortvloeien gestaag leiden tot betere aanlevering door de werkgevers.

Informatie-uitwisseling tussen pensioenbeheer en vermogensbeheer: met mijn achtergrond in accounting en risicomanagement kijk ik altijd even naar de reconciliatie tussen de nieuwe maandelijkse stand van de persoonlijke pensioenvermogens en de opsplitsing van de mutatiesoorten zoals nieuwe premie, maandelijkse herbalancering, overgang van leeftijdscohorten enz. Na wat benodigde aanscherping in de eerste maanden na invaren ziet dit er nu telkens goed uit, en daardoor ook de geconsolideerde kassabon per leeftijdsgroep.

Renteafdekking

De effectiviteit van de renteafdekking: de feitelijke afdekking beweegt zich netjes tussen de 98% en de 102% van de uit het reglement voortvloeiende benodigde renteafdekking. Wel maken we nu al geruime tijd een positief resultaat op deze renteafdekking: het feitelijke rendement is hoger dan wat we aan de deelnemers moeten vergoeden, omdat we naast staatsobligaties en swaps ook hypotheken en bedrijfsobligaties in de matchingportefeuille hebben opgenomen.

Dit rendement vloeit nu in het overrendement, maar ik ga hier in de bestuursvergadering wel een vraag over stellen: moeten we niet naar een systematiek van toekenning van feitelijk beschermingsrendement aan de deelnemers? Dit geeft gepensioneerden extra perspectief op verhogingen, terwijl het risico heel beperkt is en de solidariteitsreserve meer dan genoeg gevuld is.

Resultaten op risicopremies en voorzieningen voor toekomstige kosten en arbeidsongeschiktheid: hier letten we nu veel strikter op, niet meer alleen jaarlijks als onderdeel van de actuariële analyse, omdat de operationele reserve ter dekking van deze resultaten veel kleiner is. Dit moet dus veel nauwkeuriger dan in het verleden. Datzelfde geldt trouwens ook voor de omrekenfactoren en de inkoopfactor bij pensionering: die worden nu maandelijks vastgesteld.

Pensioenambitie

De haalbaarheid van de pensioenambitie inclusief koopkrachtbehoud ontbreekt nog in het dashboard. Daar worstelen we nog mee. Deze concepten zijn niet echt passend bij een dc-regeling, maar zowel sociale partners als deelnemers vragen hier wel regelmatig naar.

Gelukkig is er in de agenda ruim tijd ingeruimd voor een discussie hierover: wat is onze rol en verantwoordelijkheid als pensioenfonds, welke doelstellingen kunnen we hieromtrent formuleren, hoe verhoudt dit zich tot de verwachtingen van belanghebbenden en hoe gaan we hier over communiceren?

Mijn idee: een maandelijkse berekening van de verandering in de pensioenverwachting per leeftijdsgroep. Dat omvat zowel rente-effect, beschermingsrendement en overrendement.

Terug naar 2025: staat de inrichting van de besturing na de transitie op de agenda van de bestuursvergadering?

Anne Laning is pensioeneconoom en toezichthouder en verantwoordelijk voor internal audit bij vijf pensioenfondsen. Hij is tevens docent bij de pensioenopleiding en de accountantsopleiding van de Universiteit Nyenrode. Eerder dit jaar won hij de gouden Pensioen Pro Award voor uitzonderlijke bijdrage aan de sector.