Er is de laatste tijd veel te doen over een aanvullend pensioen voor zzp’ers. Op zich is dit vreemd, want zzp’ers zijn ondernemers en die hebben geen eigen pensioenfonds. Ondernemers zorgen zelf in het verzekeringscircuit voor hun pensioenopbouw. Pensioenfondsen zijn het domein van werknemers.
Als voor zzp’ers een uitzondering zou worden gemaakt, zou die ook moeten gelden voor de categorie kleine mkb-ondernemers, die vaak net zomin in staat zijn de relatief hoge premies op te brengen voor een pensioenverzekering en voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering. In feite zou de conclusie moeten zijn dat elke kleine ondernemer die beide verzekeringen niet kan betalen, onvoldoende levensvatbaar is. Als een wettelijke regeling deze verzekeringen verplicht zou stellen, zouden ze niet kunnen starten als ondernemer en in de praktijk ook vaak moeten stoppen. Op zich zou dat economisch gezien wel een goed effect zijn, maar maatschappelijk niet.
In de praktijk blijkt dat er een grote groep kleine ondernemers is, inclusief zzp’ers, die op het bestaansminimum opereert. Doordat zij hun diensten tegen een te lage beloning verlenen, doen ze grotere mkb-ondernemers oneerlijke concurrentie aan. Ze worden min of meer gedwongen deze keus te maken omdat de arbeidsmarkt, zeker in een recessie, onvoldoende ruimte biedt. Deze categorie op bijstandsniveau heeft vaak niet de eigenschappen om ondernemer te kunnen zijn, maar de omstandigheden dwingen hen wel de keus in die richting te maken.
De grote vraag is wie de premies betaalt voor voorzieningen als pensioen en arbeidsongeschiktheidsverzekering. De ondernemer zelf natuurlijk. Als hij dat uit zijn resultaat kan opbrengen, prima, dan kan hij dat ook in het verzekeringscircuit. Kan hij dit niet, dan betaalt niemand natuurlijk. De ondernemer besluit dan maar af te zien van aanvullend pensioen en draagt het risico van arbeidsongeschiktheid zelf. Dit laatste is echter een bijna onverantwoord risico, zeker als hij een gezin heeft.
Toch lopen er heel veel kleine ondernemers rond in Nederland die deze premies niet kunnen opbrengen. Ze nemen dit risico en als ze pensioengerechtigd zijn nemen ze genoegen met alleen AOW. Ik zie dus niet zo snel een pensioenfonds voor zzp’ers komen. De opbouw van een redelijk aanvullend pensioen kost veel tijd. Ondernemers die de keus maken een onderneming te runnen op bijstandsinkomenniveau weten dat ze geen aanvullend pensioen opbouwen.
Vanuit economisch perspectief is het gevaarlijk kleine ondernemers te laten werken op basis van een inkomen op bijstandsniveau. Als er voor deze groep echter geen andere mogelijkheid is dan de bijstand wordt de keuze, zeker voor jonge mensen, duidelijk.
Vooral het gat tussen bruto en netto arbeidslasten is in Nederland veel te groot. De politiek moet ervoor zorgen dat we internationaal weer concurrerend worden en dat de maakindustrie weer voor een belangrijk deel terugkomt. Dan zijn we meteen af van de categorie onrendabele kleine ondernemers en zzp’ers. Die zijn dan allemaal weer werknemer,ze zijn verzekerd tegen ziekte en arbeidsongeschiktheid en ze bouwen een aanvullend pensioen op.
Drs. J.A.P. Bosman RA is waarnemend voorzitter Nederlandse Bond voor Pensioenbelangen en adviseur stichting Ondernemersklankbord.
U moet ingelogd zijn en een geldig abonnement hebben om een reactie te plaatsen.