‘Beleggen in wapens blijft onethisch voor impactbelegger’ — artikel bevat een betaalmuur

De gewapende conflicten in en rond Europa leiden tot de oproep aan beleggers geld te steken in de defensie-industrie. Desondanks blijft Triodos Investment Management tegen beleggen in de wapenmakers, schrijft Johanna Schmidt. 

De Europese Commissie heeft inmiddels €1,5 mrd uitgetrokken voor defensiefinanciering  en her en der klinkt een pleidooi om de komende jaren €100 mrd in defensie te  investeren om Europa in een ‘oorlogseconomie’ te veranderen. Bovendien wil de Europese Investeringsbank de komende jaren €6 mrd mobiliseren ter ondersteuning van de Europese veiligheids- en  defensiesystemen voor zowel civiele als militaire toepassingen.

Eerder dit jaar riep de voorzitter van het Militair Comité van de Navo, admiraal Rob Bauer, Navo-leden en de defensie-industrie op om hun inspanningen te verhogen en een publiek-private samenwerking aan te gaan om te voldoen aan de militaire behoeften om voorbereid te zijn op alle mogelijke gebeurtenissen.   

Particuliere uitgaven 

Het is een terechte vraag of het een gebrek aan solidariteit is wanneer financiële instellingen geen geld steken in de defensie-industrie in tijden van lopende en dreigende conflicten. Uit gegevens die ngo’s hebben verzameld, blijkt dat veel banken en beleggers al op grote schaal betrokken zijn bij de defensie-industrie. Volgens de Armed Bank Campaign hebben banken, verzekeraars, beleggingsfondsen, staatsinvesteringsfondsen en pensioenfondsen de defensie-industrie in de periode 2020-2022 gefinancierd met ruim $959 mrd. Aandelen vormden daarbij ruim de helft van de totale beleggingen in deze sector. 

Triodos IM blijft ook onder de huidige omstandigheden tegen beleggen in de defensie-industrie. Als impactbelegger houden wij ons aan strikte minimum standaarden, waardoor wij alle soorten wapens en belangrijke onderdelen of diensten voor wapensystemen uitsluiten. Onze rol is om kapitaal in beweging te zetten richting bedrijven en projecten die een blijvende positieve impact hebben, niet naar bedrijven die wapens leveren die gemaakt zijn om te doden en te vernietigen. Aangezien de koersen van wapenbedrijven momenteel door geopolitieke conflicten worden opgedreven, komt beleggen in wapens erop neer dat je profiteert van oorlog en vernietiging. Voor ons is dat een onethische keuze. 

Strijdkrachten 

Als onderdeel van hun begroting en hun strategie voor de overheidsfinanciën geven nationale regeringen geld uit aan militaire strijdkrachten en activiteiten. Het Stockholm International Peace Research Institute (Sipri) houdt die militaire uitgaven bij. Voor 2022 meldde Sipri dat deze uitgaven iets meer dan $2.240 mrd bedroegen, het hoogste niveau ooit geregistreerd sinds Sipri in 1949 begon met het bijhouden van militaire uitgaven. Ook zijn deze uitgaven vele malen grote dan de beleggingen van financiële instellingen in de defensie-industrie. Het gaat hier om de totale militaire uitgaven van overheden, ook de salarissen voor militair personeel.

Bovenstaande gegevens laten zien dat overheden kapitaal beschikbaar hebben om uit te geven aan de defensie en vrij zijn om te beslissen over de begroting van de defensiesector. In tijden van dringende kapitaalbehoeften voor de defensiesector kunnen regeringen zelfs hun begroting aanpassen door te bezuinigen, belastingen te verhogen of schulden te verhogen en over te gaan op een oorlogseconomie, zoals we zien bij landen die betrokken zijn bij gewapende conflicten. Centrale banken treden op als bankier voor regeringen en kunnen in hun financieringsbehoeften voorzien door geld bij te drukken, of te lenen.  

Gevaarlijke verschuiving 

Regeringen beschikken dus over ruime mogelijkheden om geld in te zamelen voor nationale defensie- en veiligheidsbelangen. Maar wanneer de prioriteiten van de nationale begroting op lange termijn verstoord blijven, kan een samenleving economisch afhankelijk worden van oorlog. Terwijl de optie voor vreedzame diplomatie in het naoorlogse tijdperk erodeert. Daarnaast is het belangrijk om te benadrukken dat defensiebedrijven profiteren van gewapende conflicten. Ook profiteren ze van private beleggers omdat de vraag van beleggers de aandelenkoersen van bedrijven omhoog stuwt en zo hun eigen kapitaalkosten verlaagt.  

Het is dan ook geen verrassing dat de defensielobby beleggingen in haar bedrijven graag kenschetst als sociale impactbeleggingen en er al in 2022 bij de EU op aandrong om de defensie-industrie te erkennen als een positieve bijdrage aan sociale duurzaamheid onder de ESG-taxonomie. 

Hoewel de uitsluiting van wapens lange tijd een algemeen aanvaard en toegepast uitsluitingscriterium is geweest binnen de beleggingssector, dreigt nu het gevaar van een normverschuiving naar brede acceptatie en bereidheid om te beleggen in de defensie-industrie. De structurele verschuiving naar een permanente oorlogseconomie die het gevolg kan zijn van deze normverandering staat de verwezenlijking van grotere sociale en milieuambities in de weg.

Het is daarom meer dan ooit belangrijk voor verantwoordelijke beleggers om zich te richten op hun kernprincipes, waarden en ambities voor de lange termijn. Om die reden blijven wij vasthouden aan de uitsluitingscriteria  voor de defensie-industrie en blijven we investeren in een duurzame samenleving en economie.

Johanna Schmidt is duurzaamheidsonderzoeker bij Triodos Investment Management.