Pensioenfondsen kunnen hun communicatie verbeteren door meer gebruik te maken van illustraties die een verhaal vertellen. Die informatie beklijft meer dan woorden, cijfers en grafieken.
Dit stellen Netspar-onderzoekers in de publicatie Show Me My Future: Data-Driven Storytelling and Pension Communication. Volgens de auteurs kunnen verhalende afbeeldingen pensioenfondsen helpen hun informatie beter over het voetlicht te krijgen.
Pensioenfondsen zien zich voor de moeizame taak gesteld om deelnemers mee te nemen in de veranderingen in het pensioenstelsel. De ervaring is dat pensioeninformatie vaak niet overkomt. De oorzaak is niet alleen desinteresse; veel informatie zoals op het uniform pensioenoverzicht (upo) is voor grote groepen deelnemers ook te complex. Uit onderzoek blijkt dat informatie die voornamelijk bestaat uit woorden en cijfers niet aanslaat.
Veel deelnemers kunnen beter overweg met visuele informatie, aldus de onderzoekers. Plaatjes blijven beter hangen. Voorwaarde is wel dat die afbeeldingen een verhaal vertellen in plaats van een droge opsomming zijn van feiten.
De pensioensector is zich bewust van de kracht van afbeeldingen, maar er nog lang niet uit wat de meest effectieve manieren zijn om plaatjes en grafieken in te zetten om het inzicht in pensioenopbouw te vergroten.
Een eerdere poging was de invoering van de navigatiemetafoor in 2019 op het upo. Dit plaatje moet deelnemers duidelijk maken dat hun pensioen kan tegenvallen en kan meevallen, zoals ook de reistijd naar een bestemming kan toenemen als gevolg van verkeersopstoppingen. De onderzoekers stellen dat deze metafoor een eerste stap is. Een van de problemen met deze metafoor is dat het bij een navigatiesysteem mogelijk is zelf invloed uit te oefenen op de uitkomst, terwijl dat bij een tweede-pijlerpensioen vrijwel onmogelijk is.
Een ander probleem is dat veel deelnemers niet begrijpen hoe ze pensioen opbouwen. De navigatiemetafoor maakt dat niet inzichtelijk. Daar moet ook aandacht voor komen, concludeerde Annemarie van Hekken, een communicatiedeskundige die ook betrokken was bij de invoering van het plaatje met de drie pijlen.
De vier Netspar-onderzoekers laten zien dat er de laatste tijd tal van nieuwe concepten zijn ontwikkeld om complexe financiële informatie over te dragen, die ook interessant zijn voor pensioenuitvoerders. Ze bespreken onder meer de onderstaande drie voorbeelden.
1. Grafieken die een verhaal vertellen
ABP heeft een serie afbeelden gemaakt met gekleurde stippen om deelnemers zonder veel woorden te tonen hoe hun pensioenvermogen aangroeit.
2. Meer metaforen
Met behulp van gieters, bomen en appels wordt uitgelegd hoe het pensioen wordt opgebouwd. Ook hier lukt dit zonder al te veel woorden en getallen.
3. Grafiek met drie dimensies
De meeste grafieken tonen het verloop van de tijd op de x-as en de groei van het vermogen op de y-as. Deze grafiek voegt nog een derde dimensie toe: de leeftijd van de deelnemer bij aanvang. De informatie over het vermogen wordt weergegeven met behulp van stapeltjes bankbiljetten. Het idee achter deze afbeelding is dat deelnemers kunnen zien wat de gevolgen zijn van de keuze van een bepaalde maandelijkse inleg.
Het onderzoek is verricht door Kay Schroeder (Zuyd Hogeschool & Hochschule Düsseldorf), Inka Eberhardt (ARC Centre of Excellence in Population Ageing Research, Australië), Wiebke Eberhardt (Universiteit Twente) en Alexander Henkel (Open Universiteit).
U moet ingelogd zijn en een geldig abonnement hebben om een reactie te plaatsen.