Steeds meer pensioenfondsen – zoals Metaal & Techniek (PMT), PGB en Metalektro (PME) – zeggen grondstoffen vaarwel. Dit jaar was dat geen slechte beslissing: de veel gebruikte commodities-index van Goldman Sachs daalde sinds begin 2014 met 12%.
PMT was in 2013 een van de eerste grote fondsen die zijn grondstoffenportefeuille opdoekte. Het metaalfonds ruilde ruim 2% van het vermogen in voor aandelen. Hetzelfde jaar verkocht Pensioenfonds Grafische Bedrijven (PGB) voor bijna een half miljard aan grondstofbeleggingen. Dit jaar volgde PME het voorbeeld van PMT en PGB. Dit metaalfonds heeft zijn grondstoffenbelegging dit jaar helemaal afgebouwd.
PME noemt twee redenen voor dit besluit. Ten eerste is de toegevoegde waarde van grondstoffen gering. Ten tweede heeft PME bedenkingen bij het ethische karakter van deze beleggingen. Stijgende voedselprijzen zijn leuk voor beleggers en boeren, maar voor de bevolking van een arm land kan het een ramp zijn.
Koude douche
Fondsen die afscheid hebben genomen van grondstoffen zoals olie, gas, goud en zilver hebben dit jaar het gelijk aan hun zijde. Met name het derde kwartaal was een koude douche voor grondstofbeleggers. Het pensioenfonds van PostNL meldt bijvoorbeeld een waardedaling van 13%. Ook sinds begin dit jaar zijn de resultaten bedroevend. ABP verloor 3,9% en PFZW zag bijna 7% van de waarde verdampen. Bij dat laatste fonds doet het extra pijn, omdat het een relatief hoog percentage van de beleggingen (6%) in deze categorie heeft gestoken.
De beroerde prestaties van grondstoffen beperken zich niet tot vorig jaar. Ook 2012 en 2011 leden beleggers verlies op grondstoffen. Van de Commissie Parameters, die pensioenfondsen voorschrijft met welke rendementen ze mogen rekenen, mogen pensioenfondsen bij grondstoffen een rendement van maximaal 5% inboeken voor hun ramingen. Eerder was het 6%.
De grondstofindices zijn vooral naar beneden getrokken door de gedaalde olieprijs. De hogere dollarkoers dempt dit effect voor eurobeleggers enigszins. De olieprijs daalde met zo’n 20%. De stijging van de koffieprijs door de droogte in Brazilië met zo’n 70% kon dat niet compenseren, omdat olie vele malen zwaarder weegt in grondstoffenindices. Jason Lejonfarn, grondstoffenexpert bij BNY Mellon, is de eerste om te erkennen dat de grondstoffenrendementen slecht waren de afgelopen jaren. ‘Het is nooit saai op de markt voor grondstoffen. De prijsdalingen zijn te wijten aan een combinatie van factoren. De prijzen voor graan en maïs zijn gedaald als gevolg van goede oogsten. Een andere factor is de minder sterke groei van China. Dat leidt tot een daling van de vraag naar olie, koper en andere grondstoffen.’
Maar volgens Philippe Roset, hoofd Benelux bij ETF Securities is het rendement op de langere termijn nog steeds goed. ‘De afgelopen tien jaar was het rendement 7,3%. Dat is beter dan aandelen.’ Roset gebruikt de index van Bloomberg. ‘Die geeft een beter beeld omdat energie daarin minder zwaar weegt dan in de index van Goldman Sachs.’
Rolrendement
Sommige fondsen zijn nooit aan grondstoffen begonnen. De pensioenfondsen van Hoogovens en Arcadis zijn daar voorbeelden van. ‘Begin deze eeuw kregen we het advies in grondstoffen te stappen’, vertelt Rob Schippers, riskmanager bij pensioenfonds Arcadis. ‘Er waren drie redenen om dat te doen. De eerste was de gedachte dat grondstoffen steeds schaarser worden door de stijgende vraag uit opkomende landen. Hierdoor zouden de prijzen stijgen. Ten tweede verdient de belegger aan de rente op het geld dat als onderpand dient bij termijncontracten of futures. Ten derde kan extra rendement worden behaald met het doorrollen van de termijncontracten.’
Schippers zette met name vraagtekens bij het zogeheten rolrendement. ‘Futures zijn een soort verzekeringscontracten. De boer weet dat hij een bepaalde prijs krijgt voor zijn graan of sojabonen. Het rolrendement is een soort verzekeringspremie. Die premies zijn door de toestroom van veel kapitaal naar de grondstoffenmarkt verdwenen en zelfs omgeslagen in verlies. Door de komst van ETF’s zijn veel meer beleggers in grondstoffen gestapt.’ De Commissie Parameters constateert eveneens dat dit rolrendement in rook is opgegaan. ‘Sinds 2004 is het rolrendement negatief’, schrijft de commissie in zijn rapport over beleggingsrendementen.
Toehappen
De verkopers van grondstofbeleggingen laten zich niet uit het veld slaan door de negatieve geluiden over hun beleggingscategorie. Sterker nog, ze vinden dat de gedaalde prijzen een goede reden zijn nu toe te happen. Naast het rendement op de lange termijn zijn er volgens verkopers nog twee argumenten om grondstoffen serieus te nemen. Ten eerste zouden ze een uitstekende bijdrage leveren aan de diversificatie van de beleggingsportefeuille: grondstofprijzen lopen minder vooruit op de markt dan aandelen. Ten tweede zijn voorstanders ervan overtuigd dat commodities een goede bescherming bieden tegen sterk oplopende inflatie. Roset: ‘Zo’n 5% van de portefeuille in grondstoffen is voldoende om dat te bereiken. Zeker op de langere termijn volgen de grondstofprijzen de inflatie vrij nauwkeurig.’
U moet ingelogd zijn en een geldig abonnement hebben om een reactie te plaatsen.