‘Niet onredelijk dat indexatieperspectief huidige ouderen verdwijnt’ — artikel bevat een betaalmuur

De bijdrage van Marc Heemskerk is interessant, omdat ze op een openhartige manier aangeeft wat de vermoedelijke gevolgen zijn van het nieuwe pensioencontract, en ook relevante overwegingen geeft over de inkomenspositie van de ouderen. Dhr. Heemskerk verwijst onder meer naar armoedecijfers, maar bekijkt daarbij uitsluitend een momentopname. In een internationaal vergelijkend perspectief is de evolutie van de Nederlandse armoedecijfers bij ouderen niet geruststellend. In 2007 scoorde Nederland, wat armoede bij ouderen betreft, veel beter dan België en Denemarken, en ook beter dan Duitsland en Frankrijk. Tien jaar later, in 2017, deden Denemarken en Frankrijk het beter dan Nederland, en de Nederlandse voorsprong ten aanzien België en Duitsland was aanzienlijk geslonken. (Ik geef details hierover in het rapport over het pensioenakkoord dat ik op verzoek van Minister Koolmees geschreven heb ten behoeve van de Tweede Kamer.) Men zou zich over deze ongunstige dynamiek, die zich vermoedelijk verder gezet heeft, toch vragen moeten stellen: waarom verliest Nederland deze voorsprong? Ik ga er van uit dat het komende rapport van Mercer deze relatieve achteruitgang grondig bekijkt. De zorgen die dhr. Frijns uitdrukt in zijn interview lijken me intussen wel terecht.

Frank Vandenbroucke
Universiteit van Amsterdam

Ik sluit me aan bij collega VandenBroucke met complimenten voor Marc Heemskerk, voor dit compacte en heldere stuk waarin zaken worden genuanceerd. Het voorstel van VandenBroucke om de ontwikkeling van armoedecijfers onder ouderen te onderzoeken is m.i. echter te partieel. Ook de ontwikkeling van armoedecijfers onder jongeren (<40) zou hierin moeten worden meegenomen. We weten immers dat het 'precariaat' zich ook bevindt onder jonge werknemers en werkzoekenden. De grafiek onder punt 2 in bovenstaande bijdrage geeft daarvan een ruwe indicatie.

De door de heer Heemskerk aangevoerde argumenten snijden geen hout. Argument 1 en 2 zijn op zichzelf genomen geen reden om de rechten van gepensioneerden – te weten: hun pensioenvordering op de fondsen – te ontnemen. Een indexatie – als die al kan worden toegekend – vormt nl. ook voor gepensioneerden een pensioenvordering.

Bovendien is er ook nog art. 105 lid 2 van de Pensioenwet (PW) waarin het volgde is bepaald: “De personen die het beleid van een pensioenfonds bepalen of mede bepalen richten zich bij de vervulling van hun taak naar de belangen van de bij het pensioenfonds betrokken deelnemers, gewezen deelnemers, andere aanspraakgerechtigden, de pensioengerechtigden en de werkgever en zorgen ervoor dat dezen zich door hen op evenwichtige wijze vertegenwoordigd kunnen voelen”.

Evenwichtige belangenafweging is derhalve verplicht. Het willen onthouden van indexatie aan gepensioneerden is dus in strijd met voornoemd artikel 105 lid 2 PW, maar het is tevens in strijd met art. 1 Grondwet en met bepalingen in de Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij de arbeid WGB).

Kortom: een slecht opiniestuk van Heemskerk, die in 2016 nog werd uitgeroepen tot actuaris van het jaar.

Het valt dan ook tegen dat zowel Frank Vandenbroucke als Fieke van der Lecq moeiteloos voorbij gaan aan deze wettelijke bepalingen.

Zijn de dame en heren op de hoogte dat het gemiddelde aanvullende pensioen ca. € 900 bruto per maand bedraagt? Dat is geen vetpot, zoals Heemkerk suggereert.

Ja wat zeg je hier nou op.
Dat deze argumenten van Heemskerk op de borreltafel voorbij komen, begrijp ik. Moet kunnen. Maar moet je dat publiceren in PensioenPro?
Ik denk van niet. Stuk is nogal eendimensionaal en er valt t nodige op af te dingen.

Zo wordt volledig voorbij gegaan aan het arbeidsvoorwaardelijke karakter van pensioen en dit wordt min of meer verruild door ‘pensioen naar behoefte’. Dat is nogal wat! Die oudjes hoeven geen hoger pensioen, want ze hebben t niet nodig en ze krijgen toch AOW. Dat is de redenering. Je moet het maar op durven schrijven.

Het heet ‘redelijk’ dat ouderen, die al een indexatie-achterstand hebben van (pak m beet) 15 procent, nog meer aan koopkracht verliezen. Ook dat moet je maar op durven schrijven.

Ik realiseer me, het moet uit de lengte of uit de breedte en er is onvoldoende geld in kas. Maar eendimensionale visies helpen hier niet bij. Misschien moet Heemskerk in een volgend stukje eens uitleggen wat er redelijk is aan het stelselmatig hanteren van een gedempte premie. Actuarissen houden daar immers erg van.

Ik denk dat je het hele verhaal niet kunt vertellen zonder enige notie te hebben van bijvoorbeeld pensioenrecht en het solidariteitsbegrip. En dat is dus de makke van t stuk van Heemskerk. Houd t dus maar bij de borreltafel.

Emilie Schols

Hartelijk dank voor bovenstaande reakties, ook voor de vele niet publieke positieve reakties.

Uiteraard begrijpelijk dat belangengroeperingen, zoals de Stichting Pensioenbehoud van de heer Bollema, het belang van hun gepensioneerde achterban verdedigen. De reaktie op de website van Stichting Pensioenbelangen is van dezelfde strekking. Ik ben bang dat geen enkel argument is in te brengen dat hout zal snijden in hun ogen, ongeacht data en bron. Het niet verlenen van indexatie waarop wordt geduid is overigens maar een belang, het (niet aangehaalde belang van ) bieden van extra zekerheid is een ander belang.

Pensioenfondsbesturen maken op het gebied van evenwichtigheid bredere afwegingen, waarbij alle belanghebbenden betrokken worden, zoals ook beschreven in artikel 105 PW. Ik heb geprobeerd aan te geven dat het pensioenvraagstuk een verdelingsvraagstuk is, met geven en nemen voor generaties.

De internationale bevinding van de heer Vandenbroucke over de relatief teruglopende inkomenspositie van ouderen is intressant, waarbij zoals mevrouw van der Lecq stelt inderdaad dit voor de pensioendiscussie voor alle generaties bezien moet worden. Het vandaag gepubliceerde rapport van Netspar over de lage rente en positie jongeren is in dit kader ook relevant.

Ook u hartelijk dank voor uw reaktie mevrouw Schols.

Jammer dat het door u als borrelpraat wordt gezien. U geeft als suggestie aan dat mijn volgende stuk gewijd moet worden aan het stelselmatig hanteren aan een gedempte rentevoet. Op 10 december 2019 heb ik hier al over mogen schrijven in Pensioenpro, dus ik wilde dit niet nogmaals doen. U treft het rechts aan, bij “andere artikelen van deze auteur”, of bij de volgende link.

https://pensioenpro.nl/pensioenpro/30037410/opinie-handhaven-te-hoge-opbouw-is-vooruitschuiven-problemen