Mocht de Wet toekomst pensioenen niet doorgaan, dan kan Nederland geen volledige aanspraak maken op €4,7 mrd uit het EU-coronaherstelfonds. Het kabinet heeft de Wtp als voorwaarde aangedragen voor het krijgen van Europese steun.
Dit blijkt uit navraag bij de Vertegenwoordiging van de Europese Commissie in Nederland en het ministerie van Financiën. Zonder invoering van de Wtp riskeert ons land een ‘nader te bepalen korting’ op de uitbetaling van de eerste tranche van de steun.
Het verband tussen de Wet toekomst pensioenen (Wtp) en het EU-coronaherstelfonds werd eind vorig jaar onder de aandacht gebracht door Freek Janmaat. Hij is vanuit de Europese Commissie mede-verantwoordelijk voor de dialoog met Nederland over dit fonds, bedoeld om landen te helpen met economisch herstel na de pandemie.
Om het coronaherstelfonds te financieren, heeft de Europese Unie obligaties uitgegeven. Als een land aanklopt voor financiële steun, dan moet het in ruil daarvoor hervormingen doorvoeren. Nederland, dat €4,7 mrd subsidie uit het fonds wil, was een van de landen die voor deze voorwaarde hadden gepleit.
Wtp één van de hervormingen in Nederlands plan
Janmaat stelde in een persbericht, daags na goedkeuring van de Wtp in de Tweede Kamer, dat ‘inwerkingtreding van de nieuwe pensioenwet voorwaarde is voor geld uit het coronaherstelfonds’.
‘Nederland heeft een Herstel- en Veerkrachtplan ingeleverd bij de Europese Commissie, met hervormingen die het de komende jaren zal uitvoeren’, zegt Janmaat in een toelichting. ‘Daarin staat de Wtp als één van 21 hervormingen.’ De Europese Raad van regeringsleiders heeft in oktober ingestemd met het Nederlandse plan.
De 21 hervormingen vergen deels de invoering van wetgeving. Naast de Wtp is dat bijvoorbeeld wetgeving voor de verhoging van de vliegbelasting, een CO2-heffing voor de industrie en verlaging van de zelfstandigenaftrek. In het plan staan ook 28 investeringen, in bijvoorbeeld quantumtechnologie, de energietransitie in de binnenvaart en uitbreiding van de intensive-carezorg.
Janmaat: ‘Voor het loskrijgen van geld uit het herstelfonds is de inwerkingtreding van de Wtp een voorwaarde. De uitkering komt in vijf tranches. De eerste is €1,4 mrd groot. Aan de uitbetaling van deze eerste tranche is een aantal mijlpalen verbonden, waaronder de Wtp. Wordt de Wtp niet ingevoerd, dan krijgt Nederland de eerste tranche niet in zijn geheel uitgekeerd, maar met een nader te bepalen korting.’
Nederland wil de eerste tranche waarschijnlijk aanvragen in de tweede helft van 2023. Op dit moment voldoet de regering nog niet aan de mijlpaal van de nieuwe pensioenwet, want de inwerkingtreding is beoogd op 1 juli 2023. De Eerste Kamer buigt zich sinds deze week over de wet.
Aansluiten bij aanbevelingen Europese Semester
Waarom heeft Nederland de Wtp als mijlpaal in het herstelplan gezet? Een woordvoerder van het ministerie van Financiën zegt dat het Nederlandse plan moest voldoen aan Europese eisen. Het moet onder andere aansluiten bij de jaarlijks terugkerende aanbevelingen uit het zogeheten Europees Semester. Dit is de begrotingscyclus waarin de Europese Raad, op advies van de Europese Commissie, voor elk EU-land economische aanbevelingen doet.
‘Eén van de aanbevelingen voor Nederland is zorgen dat de tweede pensioenpijler transparanter, intergenerationeel billijker en schokbestendiger wordt’, aldus de zegsman. ‘Om het herstelplan te laten aansluiten op de aanbevelingen, heeft het kabinet besloten om de inwerkingtreding van de gewijzigde pensioenwet als mijlpaal op te nemen in het Nederlandse herstelplan.’
Ministerie gaat uit van inwerkingtreding Wtp op 1 juli 2023
De woordvoerder vervolgt: ‘Het is onze inzet om alle mijlpalen te halen. We voorzien niet dat ze niet gehaald worden. Er is op dit moment geen reden om aan te nemen dat de inwerkingtreding van de nieuwe pensioenwet per 1 juli 2023 vertraagd zal zijn.’
Hij houdt wel een slag om de arm. ‘Desondanks bestaat het risico dat door onvoorziene omstandigheden de doelen niet gehaald worden. Het was echter geen optie om de pensioenstelselwijziging vanwege dit risico niet op te nemen in het plan, omdat dit plan moest aansluiten bij de aanbevelingen.’
Janmaat beaamt: ‘Hoe meer de maatregelen van het herstelplan aansluiten bij de aanbevelingen uit het Europees Semester, hoe positiever de beoordeling van de Europese Commissie. In die zin was het verstandig van Nederland de pensioenhervorming op te nemen.’
Laatste uitbetaling
De laatste uitbetaling uit het coronaherstelfonds voor Nederland staat gepland in 2026, wanneer het Nederlandse herstelplan afloopt. Landen mogen de EU-miljarden voor een belangrijk deel naar eigen inzicht besteden. Janmaat: ‘Voorwaarde is wel dat minimaal 37% van het totale EU-geld wordt besteed aan de klimaatagenda en minstens 20% aan de digitale transitie. De hervormingen en investeringen uit het Nederlandse herstelplan voldoen hier ruimschoots aan.’