Trouwen en eerste kind leiden tot verandering risicohouding

Kersverse ouders nemen iets meer risico rond financiën dan stellen zonder kind. Na een trouwerij neemt de risicobereidheid juist iets af.

Dit blijkt uit het Netspar-onderzoek Persoonlijke levensgebeurtenissen en individuele risicovoorkeuren.

De onderzoekers van de Universiteit Maastricht baseren zich op antwoorden van vierduizend mensen. Ze hebben de risicovoorkeur gemeten op twee manieren. ’De eerste is de zelfgerapporteerde risicohouding’, zegt onderzoeker Jona Linde. ‘Bij de tweede methode richten we ons meer op het gedrag. Respondenten kunnen meerdere malen kiezen tussen een loterij en een vast bedrag dat stapsgewijs stijgt. Een op de tien deelnemers krijgt ook daadwerkelijk het bedrag of doet mee aan de loterij. Er staat dus iets op het spel.’

Onderzoek naar risicobereidheid wordt steeds belangrijker. In het nieuwe stelsel moeten fondsen hun beleggingsbeleid per leeftijdscohort van vijf jaar baseren op de uitkomsten van het onderzoek naar risicobereidheid en -capaciteit. ‘Ons onderzoek gaat vooral over de risicobereidheid’, aldus Linde.

Van de vierduizend panelleden hadden in de loop van vijf jaar 347 mensen het ja-woord gegeven aan hun partner. ‘Getrouwde mensen zeggen in de zelfrapportage iets minder bereid te zijn tot het nemen van risico dan ongetrouwden. Recent gehuwden lijken nog op ongehuwden en zeggen meer risicobereid te zijn, maar gaan al snel meer op andere gehuwden lijken. Maar de antwoorden bij de loterijvragen verschillen niet tussen ongehuwden en recent gehuwden’, zegt Linde. ‘Dat is opvallend omdat die twee meetmethodes doorgaans met elkaar correleren.’ Na een jaar is de risicohouding weer gelijk aan die van andere gehuwden. De uitkomsten zijn gecorrigeerd voor zaken zoals leeftijd, inkomen en opleidingsniveau.

Respondenten die voor de eerste keer een kind kregen, rapporteren zelf geen andere risicohouding dan andere ouders en mensen zonder nageslacht. Ze nemen wel iets meer risico bij de loterij-methode. Ook hun houding begint na verloop van tijd weer te lijken op die van andere vergelijkbare respondenten.

Singles

Recent gescheiden mensen (119 respondenten) nemen in de loterij-meetmethode net als getrouwden een tikkeltje minder risico dan andere singles. Dat effect ebt na verloop van de tijd af.

Verlies van een baan (111 respondenten) heeft geen noemenswaardige invloed op de risicohouding. ‘Een probleem is dat dit ook een relatief kleine groep is om conclusies op te baseren’, zegt Linde.

Andere ingrijpende levensgebeurtenissen zoals arbeidsongeschiktheid en het verlies van een partner zijn niet onderzocht. ‘Dat is niet mogelijk met de data die we nu hebben gebruikt. Het zou erg kostbaar zijn dat te onderzoeken omdat we dan een grote groep van mensen in die situatie moeten zien te vinden’, zegt Linde.

Volgens de onderzoekers is het van belang dat pensioenfondsen zich realiseren dat niet alleen leeftijd bepalend is voor risicohouding. ‘Verder zien we soms uiteenlopende uitkomsten bij de twee meetmethodes. Dat pleit ervoor dat pensioenfondsen verschillende meetmethodes naast elkaar hanteren.’ Naar de voor- en nadelen van de uiteenlopende meetmethodes deed Netspar al eerder onderzoek.

Het onderzoek is verricht door Paul Bokern (Universiteit Maastricht), Jona Linde (Universiteit Maastricht), Arno Riedl (Universiteit Maastricht, IZA Bonn en CESifo Munchen), Hans Schmeets (Universiteit Maastricht) en Peter Werner (Universiteit Maastricht)