Waardeoverdracht kan jaren duren – zonder dat deelnemers dat weten — artikel bevat een betaalmuur

Waardeoverdrachten zijn verboden tussen fondsen die wel en niet zijn ingevaren. Deelnemers moeten daarom wellicht jarenlang wachten. Dat kan een onaangename verrassing zijn, omdat fondsen er nauwelijks aandacht voor hebben.

De wachttijd kan oplopen tot drie jaar bij een waardeoverdracht tussen een pensioenfonds dat per januari 2025 overgaat naar het herziene stelsel en een fonds dat in 2028 overgaat, zegt Hidde Terpoorten, directeur van Hyfen, dat via het platform Mijnwaardeoverdacht.nl ruim een kwart van alle waardeoverdrachten verzorgt. Jaarlijks vinden tussen de 150.000 en 200.000 waardeoverdrachten plaats.

De situatie lijkt in zekere zin op die van enkele jaren terug toen veel pensioenfondsen in onderdekking zaten vanwege de lage rente, aldus Terpoorten. ‘Ook toen waren bij een aantal fondsen langdurig geen waardeoverdrachten mogelijk.’ Verschil is wel dat bij onderdekking een fonds een waardeoverdracht niet in behandeling mag nemen. Bij waardeoverdracht tijdens de transitie mag dat wel, alleen komen deelnemers dan in de wacht te staan.

Terpoorten zegt op dat laatste te anticiperen door een ‘wachtlijst’ aan te bieden voor deelnemers. ‘Ze krijgen automatisch een signaal en een waardeoverdrachtvoorstel zodra waardeoverdrachten tussen twee fondsen weer mogelijk zijn.’ Hiervoor is een wettelijke termijn van drie maanden nadat een waardeoverdracht weer mogelijk is tussen fondsen.

Het verbod op waardeoverdracht tijdens de transitie kwam in de pensioenwet terecht tijdens de behandeling van de Wtp via een amendement van SGP-Kamerlid Chris Stoffer.

Afspraken Pensioenfederatie

Sommige pensioenfondsen hebben hun deelnemers een kort bericht gestuurd over de aankomende wachttijd, zoals recent het KLM Grondfonds. Veel fondsen hebben dit nog niet gedaan, waaronder de grootste vijf en de fondsen die in 2025 willen invaren. De Pensioenfederatie publiceert binnenkort een servicedocument voor leden waarin ‘ook communicatie-aspecten richting de deelnemer een belangrijke rol spelen’, aldus een woordvoerder.

Daarnaast overlegt de Pensioenfederatie over een centrale vastlegging door het Sivi van wanneer fondsen en kringen invaren. Deze gegevens worden automatisch gedeeld met alle betrokken uitvoeringsorganisaties en pensioenfondsen. Ook wordt een eventuele verschuiving van de transitiedatum van een fonds automatisch verwerkt, legt de woordvoerder uit.

‘Aansluiten bij keuzebegeleiding’

De opschorting heeft volgens Terpoorten vooral te maken met de wens tot eenduidige communicatie over de waardeoverdracht richting deelnemers. Dat moet onduidelijkheid over het effect van het invaren op de berekeningen van de overdrachtswaarde voorkomen. De woordvoerder van de Pensioenfederatie wijst er verder op dat deelnemers door de opschorting niet twee keer een transitie hoeven door te maken. ‘Dat voorkomt verrassingen voor deze groep.’

Daarnaast ziet Terpoorten dat de informatie die een deelnemer krijgt bij een waardeoverdracht waarschijnlijk een ander karakter krijgt. ‘Daarover is niets in de wet afgesproken, maar communicatie over pensioenkeuzes moet aansluiten bij de AFM-richtlijn over keuzebegeleiding. De AFM zit op dat punt streng in de wedstrijd.’

Wat je als deelnemer bij een waardeoverdracht te zien krijgt in de documentatie is in het oude stelsel echt anders dan in het nieuwe, legt Terpoorten uit. ‘Je krijgt nu als deelnemer alleen een voorstel voor de overdrachtswaarde van het nieuwe fonds. Soms zit daar een berekening bij, maar daar kun je als deelnemer niet veel mee, omdat je niet weet wat je ervoor inlevert.’

In de toelichting op de waardeoverdracht in het nieuwe stelsel kun je volgens Terpoorten ingaan op het beleid van een fonds voor de solidariteitsreserve. ‘Hoe hoog is de reserve en op wat voor manier wordt deze gevuld? Welke rendementen worden toegewezen aan welke cohorten?’ Daarnaast is ook het beleggingsbeleid relevant. ‘Het gaat dan om keuzemogelijkheden voor deelnemers en over esg-beleid. Ook blijf je uiteraard, net als nu, fondsspecifieke elementen houden zoals eerder of later met pensioen en de hoog-laag-constructie.’

Net als bij andere communicatie-uitingen verwacht Terpoorten bij toelichting op waardeoverdracht nieuwe stijl, een gelaagd format, waarbij de deelnemer kan doorklikken naar specifiekere informatie. De toelichting is daarmee veel uitgebreider dan in de huidige situatie, waarbij de deelnemer zelf op zoek moet naar info over onder meer de verschillen in indexatiebeleid tussen het oude en het nieuwe fonds.

Terpoorten signaleert dat uitvoerders en pensioenfondsen het onderwerp waardeoverdracht nog niet hoog op hun prioriteitenlijstje hebben staan, ook al varen de eerste fondsen al over een half jaar in. ‘Ik zie in de sector nog heel weinig concrete processen of communicatieplannen hierover klaarliggen. Wat dat betreft zou een breed gedragen format een goed idee zijn. We nemen daar als platform ook een rol in.’