Geconcentreerde portefeuille Huisartsen ‘riskante strategie’ — artikel bevat een betaalmuur

Het besluit van pensioenfonds Huisartsen om nog maar in zeventig bedrijven te beleggen in de aandelenportefeuille wordt in de sector gezien als dapper, maar krijgt ook kritiek vanwege het grote risico op forse afwijkingen van de markt. ‘Ik zou niet graag hebben dat mijn pensioenfonds dit zou doen.’

Pensioen Pro sprak naar aanleiding van de keuze van pensioenfonds Huisartsen vorige week voor een zeer geconcentreerde aandelenportefeuille met slechts zeventig bedrijven met pensioenconsultants, een wetenschapper en een pensioenbestuurder. Stuk voor stuk zijn zij kritisch over het besluit van het pensioenfonds.

In een post op LinkedIn somde hoogleraar Rob Bauer van de Universiteit Maastricht direct na de publicatie van het bericht door Pensioen Pro al een reeks bezwaren op tegen het besluit. Met slechts zeventig bedrijven in een portefeuille loop je een groot risico de brede markt zeker op de langere termijn niet bij te kunnen houden, is zijn belangrijkste kritiekpunt.

‘Zeventig bedrijven is wel erg weinig. Dit gaat gigantische performanceverschillen opleveren’, zegt Bauer in een toelichting. Met name de combinatie van zeventig aandelen met een buy-and-hold-strategie is riskant, vindt Bauer. ‘Je loopt zo het risico dat je belegt in de oude economie en, bij wijze van spreken, de Nvidia’s van de toekomst misloopt.’

Chipmaker Nvidia is tegenwoordig ’s werelds meest waardevolle bedrijf, maar ging pas in 1999 naar beurs. Sinds 2001 zit het in de S&P 500-index, waar het tot een paar jaar terug een redelijk onopvallend bestaan leidde. De afgelopen twee jaar is de prijs van het aandeel echter bijna vertienvoudigd.

Bauer noemt het ook riskant dat het huisartsenfonds geen maximale afwijking van de benchmark, de MSCI All World Index, heeft vastgesteld. Bauer: ‘Ik zou niet graag hebben dat mijn pensioenfonds dit zou doen.’

Diversificatie

De Maastrichtse hoogleraar zet bovendien vraagtekens bij de bewering van het huisartsenfonds dat zeventig aandelen ruim voldoende is om individuele bedrijfsrisico’s weg te nemen. ‘De onderzoeken die dit concluderen, baseren zich op data uit de VS. In een wereldwijde portefeuille moet je toch in meer bedrijven beleggen, en je moet nu veel meer dan vroeger inspelen op allerlei veranderingen, denk alleen al aan de opkomst van internet en AI. Daardoor ziet de top 10 van grootste bedrijven in de wereld er nu heel anders uit dan tien of twintig jaar geleden, en zal die er over tien jaar waarschijnlijk weer anders uit zien. Ik zou zeggen: neem daarom eerder driehonderd tot vijfhonderd aandelen in zo’n portefeuille.’

Kritiek komt niet alleen uit de wetenschap, maar ook van andere pensioenfondsbestuurders. Chief investment officer Marcel Roberts van het beroepspensioenfonds voor Medisch Specialisten deelt de kritiek van Bauer. ‘Mijn grootste zorg is dat je, door je te concentreren op zeventig bedrijven, straks al die zevenduizend andere bedrijven mist. De kans bestaat dat er straks iets in de wereld gebeurt waardoor je een nieuwe trend mist en zo een probleem gaat krijgen. Als je tien jaar terugkijkt, zou je dan belegd zijn in de bedrijven die je toen gekozen zou hebben? Ik hoop voor de deelnemers dat dit goed uitpakt. Wellicht lukt dat op de korte termijn, maar zeker op de lange termijn is dit een gewaagde strategie.’

Roberts heeft, vanuit zijn tijd als belegger bij Achmea Investment Management, zelf slechte ervaringen met beleggen in geconcentreerde portefeuilles voor pensioenfondsen. ‘We begonnen daarmee begin deze eeuw. Het ging drie jaar goed, maar als de rendementen dan een paar jaar achterblijven wordt het toch lastig. We hadden ook alleen bedrijven geselecteerd waarvan we echt overtuigd waren. Dat maakt het lastig afscheid nemen, met als gevolg dat we te lang vasthielden aan bepaalde beleggingen.’

Ook pensioenconsultants zijn kritisch. ‘Dit is een behoorlijk riskante strategie vanuit Huisartsen’, zegt een beleggingsadviseur die anoniem wil blijven. Wel past de strategiewijziging van het huisartsenfonds in een trend, stipt de anonieme consultant aan. ‘We zien bij grote pensioenbeleggers wel dat ze naar beperktere portefeuilles gaan, maar wat Huisartsen doet, teruggaan naar zeventig bedrijven, dat is de overtreffende trap. Echt een unicum.’

Communicatieprobleem

De belangrijkste reden voor de nieuwe beleggingsstrategie van pensioenfonds Huisartsen was echter niet een beter verwacht rendement, maar het feit dat de portefeuille met een beperkt aantal bedrijven beter uitlegbaar wordt aan deelnemers. Maar een geconcentreerde portefeuille zorgt voor weer een nieuw communicatieprobleem, stelt Bauer. ‘Je moet straks gaan uitleggen aan deelnemers waarom de portefeuille meer op en neer beweegt ten opzichte van de brede markt.’

Toch is er ondanks de kritiek op het huisartsenfonds ook bewondering. ‘Ik zie zeker de risico’s dat je fors kunt achterblijven bij de markt. Maar het wordt wel een heel transparante portefeuille, die je heel goed kunt laten aansluiten bij wat de deelnemers willen. En dit fonds steekt zijn nek uit door de brede marktindex niet meer als referentiekader te nemen’, zegt Sander Gerritsen van Montae & Partners. ‘Dat vind ik bewonderenswaardig. Maar wat het uiteindelijk oplevert durf ik niet te zeggen.’