Pensioenfondsen herzien samenwerking met Amerikanen

Meerdere pensioenfondsen heroverwegen hun samenwerking met Amerikaanse bedrijven, nu die onder politieke druk hun duurzaamheidsbeleid afzwakken. ‘Wil je samenwerken met een partij die dingen doet die haaks staan op wat je zelf voorstaat?’

Uit gesprekken van Pensioen Pro met meerdere pensioenconsultants en fiduciair beheerders blijkt dat het onderwerp leeft aan bestuurstafels. ‘Bijna alle pensioenfondsen hebben immers Amerikaanse uitbestedingspartners. Zoals fiduciair, vermogensbeheerder, esg-dienstverlener of custodian’, zegt Janwillem Engel van consultant Montae & Partners.

Veel Amerikaanse vermogensbeheerders hebben zich, in reactie op de verkiezing van de esg-vijandige Donald Trump als president van de VS, de afgelopen maanden teruggetrokken uit duurzaamheidssamenwerkingen, zoals het Net Zero Asset Managers initiative (NZAM) en Climate Action 100+. Dat schuurt met het beleid van pensioenfondsen, die duurzaamheid de afgelopen jaren steeds prominenter in hun beleggingsbeleid hebben opgenomen.

Voor zover bekend heeft nog geen enkel pensioenfonds de banden met een Amerikaanse vermogensbeheerder hierom verbroken. Alleen PME heeft publiekelijk gezegd de klantrelatie met BlackRock te heroverwegen, omdat die vermogensbeheerder uit NZAM is gestapt. 

Wel zijn de gesprekken die namens pensioenfondsen met Amerikaanse bedrijven worden gevoerd over duurzaamheid ‘intensiever geworden’, zegt een woordvoerder van fiduciair beheerder Achmea IM.

Sommige pensioenfondsen stellen zelfs expliciet als eis dat vermogensbeheerders aangesloten moeten zijn bij NZAM. ‘Wij hebben twee klanten die deze eis hebben. Zij nemen bij een reguliere review afscheid van een vermogensbeheerder die hieraan niet voldoet, zegt Jasper Haak van AF Advisors.

Wassen neus

Toch verwacht Haak niet dat fondsen Amerikaanse partijen massaal de deur gaan wijzen. ‘Je kunt bijna niet om ze heen. Zowel voor vermogensbeheer als voor esg-dataleverantie zijn ze dominant. Bovendien moet je het belang van sommige duurzaamheidsinitiatieven ook niet overdrijven. De daadwerkelijk gevraagde verplichtingen zijn toch wel een beetje een wassen neus.’

Bovendien staan de Europese activiteiten van ‘Amerikaanse’ fiduciair beheerders, zoals BlackRock of Goldman Sachs AM, vaak op afstand van het Amerikaanse hoofdkantoor, benadrukt Engel. ‘Het is vaak een Nederlands team dat die dienstverlening doet. Wat er in Amerika gebeurt aan aanpassingen in het esg-beleid en hoe wordt omgegaan met diversiteit beïnvloedt niet per se de fiduciaire dienstverlening in Nederland.’

Selectietrajecten

Amerikaanse vermogensbeheerders hebben in potentie meer te vrezen. Haak: ‘Vermogensbeheerders die uit klimaatinitiatieven stappen verliezen toch enige geloofwaardigheid op dat vlak. Pensioenfondsen zullen dit meenemen bij toekomstige selectietrajecten. Dat zet deze Amerikaanse vermogensbeheerders wel op achterstand.’

Engel ziet nu al dat pensioenfondsen Amerikaanse vermogensbeheerders kritischer benaderen. ‘We zijn nu bij selectietrajecten betrokken waarbij nog meer dan voorheen expliciet aandacht is voor bepaalde duurzaamheidsaspecten, juist omdat sommige Amerikaanse partijen hier nu anders tegenaan zijn gaan kijken. Die liggen daardoor ook meer onder het vergrootglas.’

Reputatierisico

Misschien wel het grootste risico voor Nederlandse pensioenfondsen is het reputatierisico dat ontstaat doordat zij blijven samenwerken met Amerikaanse partijen die hun duurzaamheidsbeleid afzwakken, aldus Engel. ‘Wil je samenwerken met een partij die beleid loslaat dat voor jou als pensioenfonds en je achterban juist steeds belangrijker wordt? Je zult dit echter altijd af moeten blijven wegen tegen andere aspecten, zoals kwaliteit van de dienstverlening.’

Bedrijfstakfondsen zijn volgens de consultant het gevoeligst voor dit soort vragen. Dat geldt minder voor ondernemingspensioenfondsen, die minder publiekelijk onder het vergrootglas liggen. ‘Daarom is dit bij sommige fondsen dan ook een terugkerend item bij bestuursvergaderingen, terwijl er bij anderen maar één keer over wordt gesproken.’