Vandaag stemt de Eerste Kamer over de Wet toekomst pensioenen, tenzij senatoren besluiten dat hiervoor een twee derde meerderheid nodig is. De kans dat dit gebeurt en de wet op de valreep strandt is klein.
Die conclusie valt te trekken na een rondgang langs senatoren. In het debat over de Wet toekomst pensioenen (Wtp) stelde senator Tiny Kox dat een twee derde meerderheid nodig is, omdat de wet raakt aan het pensioen van politici.
Kox kreeg bijval van hoogleraren staatsrecht Paul Bovend’Eert en Wim Voermans. De regering moet de Wtp intrekken en opnieuw indienen zonder de veranderingen in het pensioen van politici, meenden zij. Minister Schouten vindt dat een gewone meerderheid volstaat, omdat de wijzigingen alleen wetstechnisch zijn.
De senaat lijkt dit standpunt te delen. De vraag komt vandaag aan bod in een ordedebat. Een gewone meerderheid beslist dan of voor de Wtp een meerderheid van twee derde nodig is of dat een gewone volstaat.
Een gewone meerderheid, reageert Pim van Ballekom (VVD) op de vraag met hoeveel stemmen de senaat de Wtp moet aannemen. ‘Dat is ook duidelijk uitgelegd in de memorie van toelichting en een brief van de minister’, licht hij toe. ‘Alleen als er daadwerkelijk overgestapt wordt op het nieuwe systeem dan moet dat via wet worden besloten en daar is twee derde meerderheid voor nodig.’
Het CDA (9 zetels) heeft na de VVD (12) de grootste fractie in de huidige senaat. ‘Op dit moment denk ik dat het goed zit’, zegt pensioenwoordvoerder Ria Oomen aan de telefoon. ‘Ik houd me nog aan de uitleg die de minister geeft.’
Verkiezingen senaat
Vandaag kiezen de leden van de Provinciale Staten de nieuwe Eerste Kamer. De verhoudingen in de senaat veranderen drastisch, met nieuwkomer BBB als grootste fractie met vijftien tot zeventien zetels.
De partijen die de Wtp steunen, houden naar verwachting een meerderheid, maar die is kleiner dan in de huidige senaat. Die komt volgende week voor het laatst bijeen en kan dan nog stemmen over wetsvoorstellen.
De stemming over de Wtp staat gepland voor vanavond, vanaf iets voor half tien. De stemming is hoofdelijk.
Volgens Roel van Gurp (GroenLinks, 8 zetels) volstaat een gewone meerderheid, omdat er materieel gezien met de Wtp niets wijzigt in het pensioen van politici. Hij is ‘wat verbaasd’ dat de vraag welke meerderheid nodig is ‘nu zo groot wordt gemaakt’. ‘Dit punt is al bij het publiceren van het wetsvoorstel door de regering expliciet in beeld gebracht, met deze zelfde conclusie. Het was dus bekend. De Raad van State, de Tweede Kamer en alle in het voortraject door de Kamers geraadpleegde deskundigen hebben hier geen enkel vraagteken bij geplaatst.’
Ferd Crone (PvdA, 6 zetels) sluit zich aan bij Van Gurp. Hij wijst erop dat hij in het debat heeft aangegeven dat de pensioenen van politici zo snel mogelijk van omslag naar fondsfinanciering moeten en, net als de pensioenen van gewone fondsen, uiterlijk in 2028 moeten invaren.
Peter Schalk (SGP, 2 zetels) neigt naar de uitleg dat het gaat over technische wijzigingen waarvoor een gewone meerderheid volstaat. De definitieve weging maakt de SGP vandaag, aldus Schalk. Ook Oomen zegt dat.
Van Gurp houdt de deur eveneens nog op een kier: je moet volgens hem altijd blijven nadenken en zijn fractie kijkt serieus naar alle ingebrachte argumenten pro en contra. Senatoren van D66 (7) en ChristenUnie (4), de andere twee partijen die de Wtp steunen, reageerden niet op vragen van Pensioen Pro.
Ondanks de ruimte die enkele senatoren laten voor een verandering van standpunt wijst het erop dat een gewone meerderheid voor de Eerste Kamer genoeg is voor de Wtp: de kans dat de Wtp op de valreep strandt is klein.
Doorwerking doorbroken
In de afgelopen dagen zijn wel pogingen gedaan de senatoren alsnog op andere gedachten te brengen. Zo deelde Peter Nicolai (Partij voor de Dieren) zijn analyse met collega-senatoren, waarin hij uitlegt waarom een twee derde meerderheid nodig is.
Volgens hem grijpt de Wtp wel degelijk inhoudelijk in in het pensioen van politici. De Algemene pensioenwet politieke ambtsdragers (Appa) regelt bijvoorbeeld dat en hoe veranderingen in andere wetten doorwerken op het pensioen van politici. De Wtp maakt een einde aan de fiscale doorwerking. ‘Daarmee zijn op een breed terrein voorwaarden en maxima bevroren, die anders voor de uitvoering van de Appa zouden gelden. Dit is toch evident een inhoudelijke wijziging van de Appa’, aldus Nicolai.
Zijn fractie zal unaniem tegen de Wtp stemmen, laat hij per mail weten. Pensioenwoordvoerder Henriette Prast liet in het debat vorige week de mogelijkheid nog open dat de partij de wet zou steunen.
Brandbrief
Verder stuurden gisteren drie hoogleraren staatsrecht, Bovend’Eert, Voermans en Joost Sillen, een brandbrief aan de senaat. Op verzoek van senatoren Kox, Rik Janssen (ook SP) en Martin van Rooijen (50Plus) brachten zij advies uit over de noodzakelijke meerderheid. Die moet twee derde zijn, zoals Bovend’Eert afgelopen vrijdag uitlegde in Pensioen Pro, met dezelfde conclusie: de regering moet de Wtp intrekken, omdat de wijzigingen in het politieke pensioenen een twee derde meerderheid vereisen en die heeft de wet in de Tweede Kamer niet gekregen.
Geen meerderheid voor adviesaanvraag
Tweede Kamerleden Pieter Omtzigt en Liane den Haan vroegen afgelopen vrijdag hun collega-Kamerleden instemming voor een advies van deze hoogleraren. Met spoed, ‘gezien feit dat de Eerste Kamer de wet aan het afronden is’. Hun verzoek kreeg onvoldoende steun: de fracties van PVV, SP, Forum voor Democratie, Denk, JA21 en BBB steunden het verzoek, net als Kamerleden Wybren van Haga en Nilüfer Gündoğan. GroenLinks en VVD wezen het af, de overige fracties reageerden niet.
In een blog zette Omtzigt gisteren nog eens een aantal van zijn bezwaren tegen de Wtp op een rij en bekent hij ook niet alle stukken van de wet goed te begrijpen, nadat hij er maanden mee bezig is geweest. Hij houdt zijn hart vast bij de invoering en ‘de juridische en economische gevechten die kunnen uitbreken’ en besluit met de hoop, ‘wellicht tegen beter weten in’ dat de Eerste Kamer vandaag alsnog een stokje steekt voor de invoering van de Wtp.