‘Wanneer is het genoeg? Die vraag stelt DNB intern ook’ — artikel bevat een betaalmuur

DNB is niet doof voor signalen uit de pensioensector, dat de eisen bij het invaren soms als erg hoog ervaren worden, zegt toezichtdirecteur Gita Salden.

‘DNB is erg kritisch.’ ‘We kregen een heleboel vragen terug, ook minder nuttige.’ ‘Hoeveel gegevens moeten we wel niet aanleveren?’ Pensioenfondsbestuurders hieven de afgelopen maanden soms de handen ten hemel, naar aanleiding van extra vragen over hun invaarplannen, of gevraagde nieuwe berekeningen. Begin oktober was er een extra sectoroverleg met DNB, omdat de koplopers in de transitie ‘vastgelopen’ waren; in november stelde pensioenfonds Levensmiddelen de transitie uit, vanwege de vele extra vragen en berekeningen

Gita Salden, directeur toezicht pensioenfondsen bij DNB, kent de geluiden en ziet de emoties die er soms mee gepaard gaan. Een zorgvuldige transitie is belangrijk, maar DNB probeert ook streng voor zichzelf te zijn, zegt ze. ‘We hebben de neiging tot prudentie als toezichthouder, maar daar moeten we een balans in vinden.’ Zij verwacht dat de procedure minder belastend zal worden, naarmate er meer ervaring wordt opgedaan. ‘We zitten in een leerproces.’

Afgelopen vrijdag ging de eerste positieve invaarbeschikking naar pensioenfonds Loodsen. Ook voor DNB een mijlpaal?

‘Ja, best een bijzonder moment. Een heel groot compliment aan dit fonds. Metaforisch had het ook niet mooier kunnen zijn, dat de loodsen als eerste toestemming krijgen om in te varen.’

Loodsen gaat 1 januari 2025 waarschijnlijk halen. Maar er zijn ook een heleboel fondsen, die dat niet is gelukt. Ziet u een rol van DNB bij het vele uitstel? Vormde DNB een flessenhals in het proces?

‘DNB heeft zich voorgenomen om dat niet te zijn. En we waren dat ook niet. We hebben fors opgeschaald, er is twintig fte bijgekomen op het pensioentoezicht. Die mensen kwamen uit de eigen organisatie – we wilden ze niet uit de markt halen, want daar zijn de experts ook keihard nodig. We hebben dit efficiënt georganiseerd, met negen toezichtteams voor de transitie. De uitdaging voor ons is om alle aanvragen in behandeling te kunnen nemen, ongeacht hoeveel fondsen zich melden. Dat hebben we geregeld. We waren geen belemmerende factor.’

Er heerst ongenoegen bij fondsen over de grote hoeveelheid vragen die vanuit DNB kwamen, over de zeer uitgebreide onderbouwingen en berekeningen die worden gevraagd. Was dat niet wat veel van het goede?

‘Het is heel belangrijk dat het invaren zorgvuldig verloopt. Je kunt de verdeling van het vermogen immers maar één keer doen. Daarom zijn er veel waarborgen.

Wij kennen de geluiden uit de sector die jij noemt, we zien de emoties die het af en toe oproept. Daar zijn we uiteraard niet doof voor en we doen er wat mee. We staan open voor feedback en willen leren. Dus ja, wanneer is iets goed genoeg? Zijn vragen en berekeningen echt nodig? Die discussie voeren we hier intern. We proberen dat voor onszelf steeds te toetsen.

Als eisen echt nodig zijn, proberen we uit te leggen aan fondsen waarom. Het is niet om moeilijk te doen, niet om lastig te zijn. Het is belangrijk dat uitlegbaar is waarom het invaren gaat zoals het gaat. Met name de onderbouwing van de evenwichtigheid is van belang. Is de overgang voor alle deelnemersgroepen en leeftijdscohorten evenwichtig, in meerdere scenario’s?

Dat leidt nu tot veel iteraties, wat betekent dat dingen soms meermaals herzien moeten worden. Maar dat komt ook doordat er aan beide kanten een leerproces gaande is. Naarmate wij en de sector meer ervaring opdoen, heb ik vertrouwen dat het met die iteraties ook minder zal worden.’

Kunt u meer vertellen over die interne toetsing, of vragen en berekeningen ‘echt nodig’ zijn?

‘We hebben hier een overkoepelend kwaliteitsteam, dat overzicht houdt over de negen beoordelingsteams die de invaarmeldingen behandelen. Dat kwaliteitsteam bewaakt de consistentie en vraagt zich ook nadrukkelijk af: zijn we niet té prudent? Dat is natuurlijk een neiging bij een toezichthouder, daar zijn we ons bewust van. Fondsen die vinden dat wij te veel vragen, kunnen dit bij hun eigen beoordelingsteam melden, maar ook aan het kwaliteitsteam.’

Betreurt u dat zo veel fondsen hebben moeten uitstellen?

‘Laten we het succes van de transitie niet afmeten aan hoeveel fondsen invaren op één specifieke datum. De overgang naar het nieuwe stelsel is een proces dat tussen nu en 1 januari 2028 moet plaatsvinden. Op een zorgvuldige wijze, waar nu heel hard aan wordt gewerkt, door vele partijen.’

Fondsen die begin 2025 niet halen, krijgen hun volgende kans doorgaans pas een half jaar of een jaar later. In de tussentijd kunnen de financiële markten inzakken. Dat is toch een groot extra risico?

‘DNB heeft nog geen invaarverboden opgelegd. Het waren de pensioenfondsen die besloten om de datum te verplaatsen. Wat jij noemt, is een legitieme afweging. Maar als je onvoldoende zorgvuldig kunt invaren, is dat óók een groot risico.’

Nu een grote groep fondsen 2025 niet haalt, wordt de invaarpiek in 2026 wellicht nog groter. Wordt dat geen issue?

‘Als DNB zijn we voorbereid op die piek. Met het uitbrengen van best practices effenen we het pad. Met partiële beoordelingen kunnen we vooruit werken. Daar hebben we er al vijftig van gehad, er zijn er twintig goedgekeurd. Sommige waren in één keer goed, dat is toch fijn. De kwaliteit van de ingediende dossiers neemt toe.

Wat ook helpt is de ‘dynamische inleverdatum’ voor implementatieplannen, die er komt na advies van de transitie-regeringscommissaris Fieke van der Lecq. Daarmee voorkomen we een onnodige piek de komende zomer. Dan hoeven niet alle resterende implementatieplannen tegelijk ingediend te worden, maar in principe alleen die van fondsen die per 1 januari 2026 invaren.’

Er is nog een dossier over bestaande dc-pensioenen. Is het geen bizarre omweg dat die eerst omgezet moeten worden in aanspraken en daarna weer omgezet in vermogens bij het invaren.

‘Ja, het lijkt zo simpel, bij bestaand dc-vermogen. We zijn in gesprek met het ministerie van Sociale Zaken. Ik verwacht dat hier op korte termijn helderheid over komt.’

Er was recent ook een aantal waardeoverdrachten naar een verzekeraar dat niet doorging – de fondsen Calpam en Trespa kregen geen toestemming, bij Pensura was er vertraging door extra vragen.

‘We kunnen niet ingaan op individuele zaken. Maar ik denk niet dat er een patroon zit achter de diverse gevallen. Er is geen speciale reden dat er nu een aantal bekend is geworden.’

Tot slot een ander toezichtthema. In een publicatie van maandag schrijft DNB dat fondsen nog veel werk te verzetten hebben voor het implementeren van Dora, de Europese richtlijn voor cyberveiligheid. Dat moet 17 januari geregeld zijn. Gaat DNB handhaven bij de fondsen die dat niet halen?

‘Een deel van de wet- en regelgeving rond Dora is nog niet goedgekeurd door de Europese Commissie. Naar verwachting worden ook de laatste onderdelen van kracht uiterlijk 17 januari 2025. Dit betreft vooral de aanleveringsvereisten voor het informatieregister, waarin staat wat de kritische uitbestedingspartijen zijn. Maar het overgrote deel van Dora is al wel uitgewerkt en goedgekeurd. Dus daar zullen we zeker handhaven. Maar met verstand, dus naarmate er risico’s zijn.’