DNB onderzoekt corona-maatregelen voor pensioensector — artikel bevat een betaalmuur

e rol van de pensioenbestuurders – en dus van de Pensioenfederatie als hun lobbyclub – is evident laakbaar.

“Een pensioenuitvoerder dient de pensioenovereenkomst uit te voeren in overeenstemming met de afspraken die hierover in de uitvoeringsovereenkomst zijn gemaakt en dient zich daarbij te houden aan nationale en internationale regelgeving. Dat betreft zowel regelgeving die betrekking heeft op de inhoud van pensioenovereenkomsten als regelgeving die betrekking heeft op de uitvoering van pensioenovereenkomsten. Het feit dat pensioenuitvoerders niet verantwoordelijk zijn voor de inhoud van de pensioenovereenkomst, betekent niet dat zij pensioen-overeenkomsten zouden mogen uitvoeren die in strijd zijn met regelgeving.”

Deze uitspraken zijn terug te vinden in het (Tweede) Kamerstuk 30413 nr.3, Regels betreffende pensioenen (Pensioenwet), Memorie van Toelichting; vergaderjaar 2004-2005. Was getekend: A.J. de Geus.

Dit betekent dat de pensioenbestuurders vanaf datum 1 januari 2007 – de datum waarop de pensioenwet (PW) in werking trad – zich rekenschap hadden kunnen en moeten geven van de EU-pensioenrichtlijnen IORP I en IORP II.

Vrijwel alle pensioenregelingen van Nederlandse pensioenfondsen CDC-gefinancierd zijn. Juist daarom zijn de strenge bepalingen in de IORP’s NIET van toepassing op dit type pensioenregelingen.

Kenmerken van CDC-regeling(en)
Bij een Collectief Defined Contribution (CDC) wordt collectief belegd en delen de deelnemers het risico. Een CDC is feitelijk een middelloonregeling met voorwaardelijke indexatie met een vaste premie. De premie moet passen bij de opbouw in de komende periode. Als de premie toch ontoereikend is, dan wordt de opbouw in dat jaar beperkt. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren bij een sterk dalende rente. De toeslagen zijn voorwaardelijk en volledig afhankelijk van de dekkingsgraad. De werkgever loopt geen risico meer dat hij moet bijbetalen door een daling van de rekenrente. In slechte tijden verschuift het risico naar de deelnemers in de vorm van een kortingsrisico van de aanspraken.

Relatie met de EU-pensioenrichtlijnen IORP I en II
Als een pensioenregeling wordt aangemerkt als CDC-regeling zijn de rapportages onder de Europese richtlijn (IFRS) eenvoudig: er zijn geen balansverplichtingen en de pensioenlasten zijn gelijk aan de betaalde premie.

wordt vervolgd.

Weet de minister dit dan niet? zo kan men zich afvragen. Natuurlijk is de minister op de hoogte van CDC-gefinancierde pensioenregelingen bij de pensioenfondsen. Alleen: het past hem niet, want dan komen zijn plannen om het huidige stelsel de nek om te draaien, in gevaar.

Om dit te begrijpen, keren we nog even terug naar het vergaderjaar 2004-2005 van de Tweede Kamer.

Uit de Memorie van Toelichting op het wetsvoorstel blijkt, dat de regering een verplichte keuze voor één van de drie karakters aan de sociale partners oplegt. Dat is:
• De uitkeringsovereenkomst
• De kapitaal, en
• De premieovereenkomst
Zie kamerstuk 30413 nr. 3, onderdeel 3.3.1 (pagina 32).

De uitkeringsovereenkomst wordt door de overheid als volgt nader gedefinieerd:
“Zowel het risico dat de levensverwachting van de werknemer meer
toeneemt dan aanvankelijk verwacht was (ook wel het langlevenrisico
genoemd), als het beleggingsrisico, het risico dat de inkomsten over
de belegde gelden mee- of tegenvallen, ligt te allen tijde bij de
pensioenuitvoerder.”

Deze uitkeringsovereenkomst wordt ook wel Defined Benefit-regeling genoemd.

En waar zit hem nu het venijn?
DNB als toezichthouder op de pensioenfondsen beoordeelt de CDC-regelingen, waarbij alle risico’s bij de collectiviteit van de deelnemers ligt, als DB-regelingen, en ontkent tegen beter weten in de karakteristiek van de CDC-regeling. Uiteraard doet DNB dit met volle instemming van de minister. Daardoor verkeren de pensioenfondsen al jaren in zwaar weer.

Kamerleden hadden de trend van CDC-financiering van pensioenregelingen al in 2004-2005 op het oog. Dit blijkt uit de kamerstuk 30413 nr. 24, waarin in onderdeel 3 (pagina 13 en volgende) door de fracties van CDA, VVD en PvdA kritische vragen worden gesteld en opmerkingen gemaakt over het uitblijven van een afzonderlijke karakterbeschrijving van de CDC-regeling(en) in de PW. In de beantwoording van de vragen en opmerkingen geeft de regering blijk van onwil tot opname van een dergelijke karakterbeschrijving en van een draaiende houding.

In kamerstuk 30413 C, Behandeling CDC-regelingen in de Pensioenwet, (pagina10 en volgende) hebben de EK-fracties van D’66 en OSF kritiek op het ontbreken van de karakterbeschrijving van CDC-regelingen. Ook hier geeft de regering ontwijkende antwoorden en draait de regering om de hete brij heen.

wordt vervolgd

Duidelijk is, dat de regering om haar moverende redenen niet van zins is om CDC-regeling(en) als afzonderlijke categorie(en) nader te beschrijven.

Duidelijk is echter ook, dat voor pensioenfondsen die CDC-regelingen uitvoeren, de strenge bepalingen in de EU-pensioenrichtlijnen NIET van toepassing zijn.

Bestuurders van pensioenfondsen valt te verwijten dat zij hun oren hebben laten hangen naar de Nederlandse wet- en regelgeving – en dus naar de idioterie van de risicovrije rekenrente voor de pensioenverplichtingen en de ‘toezichtterreur’ van DNB.

Zij hadden gezamenlijk dan wel individueel tegen DNB en de minister moeten zeggen: wij conformeren ons aan de EU-pensioenrichtlijnen, want die gaan boven de Nederlandse wet- en regelgeving. Wij voeren CDC-regelingen uit, en dus hanteren wij de klassiek actuariële uitgangspunten voor zowel de betalen pensioenpremies als voor de pensioenverplichtingen.

Laat de fondsbestuurders het maar op processen aankomen; de kans is groot dat zij die procedures – met beroep op de EU-richtlijnen – met glans winnen.

Het CPB heeft in haar notitie ‘Effecten van bodem in rekenrente voor pensioenfondsen’ (30 januari 2017) vermeld dat “Een daling van de rente met 1%-
punt leidt voor een gemiddeld fonds per saldo tot een daling van de dekkingsgraad
met ongeveer 12%-punt.”

Als de klassiek actuariële grondslagen voor de bepaling van zowel de pensioenpremies als de pensioenverplichtingen zouden worden gehanteerd (wat de IORP I en II richtlijnen voorschrijven voor CDC-gefinancierde pensioenregelingen), dan zou vandaag de dag een prudente rekenrente op 2,5% tot 3% uitkomen.

In dat geval stijgen de dekkingsgraden van de pensioenfondsen met 30 tot 36 procentpunt ne uitkomen in de buurt van 115 tot 120%

Dan kunnen de pensioenen weer normaal geïndexeerd worden; en zelfs (ten dele) met terugwerkende kracht.