Van alle pensioenfondsen leverde dat van de Bisdommen sinds 2008 de beste beleggingsprestatie, blijkt uit een analyse van onderzoeksbureau OverRendement. Het fonds was het meest succesvol in het realiseren van een nominale pensioenuitkering.
OverRendement baseert zijn conclusie op de jaarrekeningen van 142 pensioenfondsen over de jaren 2008 tot en met 2022. In een vorige editie, waarin 2007 nog verwerkt zat, werd het fonds Nederlandse Bisdommen niet meegenomen vanwege ontbrekende gegevens.
Met de nieuwe data komen de bisdommen bovendrijven als fonds met de hoogste informatieratio over de afgelopen vijftien jaar. Dit betekent dat het fonds het beste zijn nominale verplichtingen heeft kunnen waarmaken (zie kader). Ook voor kortere periodes van tien en vijf jaar behoort het fonds tot de best presterende.
Informatieratio
De informatieratio is het gemiddelde overrendement per jaar dat een fonds heeft behaald over een bepaalde periode, gecorrigeerd voor hoe risicovol het belegt. Overrendement, ook wel relatief rendement genoemd, is het nettorendement minus het rendement op de verplichtingen.
Kramer: ‘Alleen kijken naar overrendement is echter te beperkt. Een fonds dat veel risico neemt, zal eerder een hoog rendement hebben. Maar daarmee belegt het niet per se beter dan een minder ambitieus fonds met lagere rendementen. Het gaat erom of het rendement past bij de doelstelling.’
De beleggingsexpert berekent de informatieratio als volgt: informatieratio = overrendement / tracking error. De tracking error is dan de spreiding in het overrendement, oftewel de standaarddeviatie. Hoe hoger de tracking error, hoe risicovoller een fonds belegt.
Beleggings- en dataexpert Anton Kramer zegt dat het vergrijsde deelnemersbestand van het pensioenfonds, dat dit jaar vijftig jaar bestaat, deels verklaart waarom het zo goed heeft gepresteerd. ‘De gemiddelde looptijd van hun verplichtingen is relatief laag ten opzichte van andere fondsen. Dat betekent dat de verplichtingen minder gevoelig zijn voor rentebewegingen.’
De rente is per saldo gedaald in de periode 2008-2022; hoe korter de gemiddelde looptijd van de verplichtingen, hoe minder sterk deze zijn gestegen. Kramer: ‘Dat zie je terug in het rendement van de verplichtingen van het pensioenfonds, dat ligt met 3,5% lager dan bij de meeste andere fondsen.’ Het rendement op de verplichtingen is het rendement dat een fonds minimaal nodig heeft om een nominaal pensioen voor zijn deelnemers te realiseren. Dit verschilt per fonds.
Hoge renteafdekking
De data-expert wijst er bovendien op dat de tracking error van het fonds relatief laag is. ‘Het fonds neemt dus minder dan gemiddeld risico; het heeft historisch altijd vrij veel renterisico afgedekt. In het vierde kwartaal van 2021 is de rente-afdekking juist verlaagd van 90% naar 70%. De rente is in 2022 fors gestegen dus die lagere renteafdekking pakte, in combinatie met een lage rentegevoeligheid, positief uit.’
Andere fondsen met een hoge informatieratio over de afgelopen vijftien jaar waren Kring Chemours (Centraal Beheer APF), Sportfondsen, Loodsen en TDV. Kramer: ‘Dat betekent niet dat deze fondsen over de hele periode volledig hebben kunnen indexeren. In 2022 was inflatie erg hoog en had een fonds een fors overrendement nodig om die bij te benen.’
Bij een informatieratio van nul is een fonds erin geslaagd met zijn rendementen een nominaal pensioen te realiseren. Is die hoger, dan komt er ruimte voor indexatie.
Het pensioenfonds met de de laagste informatieratio over de gemeten periode was Medewerkers Apotheken, gevolgd door de fondsen Van Lanschot, Rabobank, Banden en Wielen en Kappers. Bij deze fondsen zijn bijvoorbeeld een flinke klap in de beleggingen in 2008, een jong deelnemersbestand en verkeerde timing met aanpassing van de renteafdekking een oorzaak voor de lage informatieratio.
Van de vijf grootste bpf’en wisten alleen BpfBouw en ABP met de beleggingen hun nominale verplichting de afgelopen vijftien jaar waar te maken. Het bouwfonds staat als enige grootste bpf in de top 20 (plek 17).
Over de afgelopen vijftien jaar lukte het de helft van de 142 onderzochte pensioenfondsen een nominaal pensioen voor zijn deelnemers te realiseren. Kramer noemt dit zorgelijk, want ondanks de forse rentestijging in 2022 slaagde de andere helft van de fondsen daar dus niet in. Wel steeg het aantal fondsen dat zijn nominale pensioenbelofte waar kon maken in vergelijking met een jaar eerder. Over de periode 2007-2021 had nog slechts 20% van de onderzochte fondsen een informatieratio van nul of hoger.