Griffioen ziet dat via dialoog met bedrijven, de totale CO2-uitstoot van de portefeuille afneemt. Al stelt zij ook dat er beleggers zijn 'die hier nog geen oog voor hebben'.
Tariq Fancy gooide deze week de knuppel in het hoenderhok. Duurzaam beleggen heeft 'geen enkel nut', stelde hij. 'Wij zijn het daar niet mee eens', zegt pensioenfonds ABP, de grootste duurzame belegger van Nederland, nu in reactie op die uitspraak.
Fancy waarschuwt dat de duurzame trend onder beleggers de illusie creëert dat er actie wordt ondernomen tegen klimaatverandering, terwijl die ondertussen niet stilstaat. In het FD noemde de oud-topmanager duurzaamheid van BlackRock, de grootste vermogensbeheerder ter wereld, duurzaam beleggen zelfs 'een schadelijk placebo'.
'Duurzaam beleggen, het kan en het moet', zegt Diane Griffioen daarop. Zij is hoofd beleggingen van ABP, dat €500 mrd wereldwijd belegt voor de pensioenen van (oud-)ambtenaren.
'Laat ik beginnen met de urgentie', zegt Griffioen. 'We stevenen af op een opwarming van het klimaat met vier graden, terwijl we maximaal twee graden hebben afgesproken met z'n allen. Onze deelnemers willen ook dat wij duurzaam beleggen. En het kan ook.'
Verandert de wereld ook echt doordat een groep beleggers duurzamere keuzes maakt?
'Ja, ik geloof daar in. Een deel van ons beleid is uitsluiting, niet meer beleggen in bepaalde bedrijven of sectoren. Maar een veel groter deel, de hoofdmoot van ons beleid, zit in de positieve keuzes. Ons insluitingsbeleid. Dat gaat echt over bewuste duurzame keuzes maken voor een bedrijf waarin je investeert. Dat zijn ook bedrijven die nu nog niet aan onze lat voor duurzaamheid voldoen. Met hen gaan wij het gesprek aan om dat te verbeteren.
Vorige week hadden we een mooie prestatie in Myanmar. Wij voerden al lang gesprekken met een Koreaans Staalbedrijf over hun samenwerking met het militaire regime daar. Daar stoppen zij nu mee, dat is het resultaat van engagement. Bij klimaatverandering hebben we een vergelijkbare aanpak.'
Wat levert dat, meetbaar, op?
'Dat zit vooral in de doelstellingen voor de CO2-uitstoot van onze portefeuille. Die moet in 2025 40% lager zijn dan die in 2015. We zien dat via de dialoog met bedrijven de uitstoot van onze portefeuille vermindert.'
Er verandert toch niets als bedrijven onder druk van ABP bedrijfsonderdelen met een hoge CO2-uitstoot gewoon verkopen?
'Ja dat is een hele terechte vraag. Onze portefeuille moet klimaatneutraal zijn in 2050, de hele wereld moet daarnaartoe, is in klimaatakkoord van Parijs afgesproken. We willen daaraan bijdragen door te investeren in bedrijven waar de uitstoot nu nog hoog is, maar die wel het pad naar schoon volgen. We hebben daarnaast een doelstelling om €15 mrd belegd te hebben in duurzame en betaalbare energie in 2025. Maar ABP kan klimaatverandering niet in zijn eentje tegengaan.'
Waarom verkopen jullie niet gewoon alle niet-duurzame of niet-verantwoorde beleggingen?
'Dan laten we de mensen in de steek. Een voorbeeld van succesvol engagement is de winning van kobalt voor lithiumbatterijen in Congo. Je kan zeggen: dat gaat gepaard met kinderarbeid, het werk in de mijnen is onveilig, daar stappen we uit. Maar dan verandert er niets. Wij kiezen ervoor ook te beleggen in die bedrijven, om hen zover te krijgen dat zij de omstandigheden verbeteren. Dat is juist de kracht van geld, dat je invloed uitoefent. Maar als een bedrijf écht niet meegaat, dan verkopen we.'
En als jullie wel verkopen, staan dan, zoals Fancy beweerde, de hedgefondsen in de rij om niet-duurzame beleggingen over te nemen?
'Wat ik zie, is dat het percentage duurzame beleggers groeit. Maar ja, er zijn ook beleggers die hier nog geen oog voor hebben. Als zij zo'n belegging overnemen, dan verandert er inderdaad niets. Wij kunnen onze euro ook maar één keer investeren en willen dat daar doen waar wij de meeste invloed hebben.'
Is ABP bereid rendement in te leveren ten gunste van duurzaamheid?
'Rendement en duurzaamheid gaan hand in hand, er is geen tegenstelling. We hebben Kees Koedijk (hoogleraar aan de Universiteit Utrecht, red.) daar onderzoek naar laten doen. Die heeft eerder 2000 wetenschappelijke studies bekeken en zijn conclusie is dat het rendement van duurzame beleggingen net zo goed is als dat van niet-duurzame beleggingen. We hebben ook naar onze eigen portefeuille gekeken. Daaruit bleek een licht positief effect van duurzame keuzes. Maar omdat dit slechts een periode van vijf jaar is, van 2015 tot 2020, gaan wij die conclusie niet te hard feitelijk omarmen. Maar het steunt wel onze overtuiging dat het rendement ten minste net zo goed is.'
Fancy is ook bang dat duurzaam beleggen een placebo is, alleen ingrijpen van overheden helpt echt tegen klimaatverandering.
'Daar heeft hij wel gedeeltelijk punt. Het kapitaal kan het niet alleen doen. We hebben ook de overheid nodig. Eén van de dingen, dat ziet hij ook, zijn de externe effecten: die zijn nog niet goed ingeprijsd in deze economie. Als de overheid daar een rol neemt, zoals bij de CO2-heffing, dan helpt dat. Dat beroep hebben wij in het verleden ook gedaan op de Nederlandse overheid. En bij deze herhalen we onze oproep.'